Εἰκόνα : έργο του
Κώστα Τσόκλη
|
| ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - Πεζογραφία |
Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος
Προλογικό σημείωμα
Από το Επί πτίλων αύρας νυκτερινής, Αθήνα 1992.
ΜΑΝΙΑΚΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ και θαυμαστής του Παπαδιαμάντη —αλλά σχεδόν εξίσου και του Μωραϊτίδη— ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος, έδρεψε, όπως θα έλεγε ο ίδιος, τα περισσότερα και θερμότερα χειροκροτήματα στο περυσινό «Διεθνές Συνέδριο για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη», στη Σκιάθο. Η ομιλία του για τα παπαδιαμαντικά γκιουβέτσια —μαζί και τα μωραϊτιδικά ελαιοτριβεία— έπεσε σαν φθινοπωρινή βροχούλα στην αίθουσα, όπου οι συντριπτικώς υπερτερούντες φιλόλογοι είχαμε κόψει και ράψει —κυρίως όμως κόψει— κατά βούλησιν. Ο Ηλίας μας ξαναθύμιζε τον ζωντανό Παπαδιαμάντη, που κινδυνεύαμε να τον χάσουμε εντελώς εμείς, όσοι βάζουμε παραπάνω από τον άνθρωπο και το αίμα και τα νεύρα του τη φιλολογική μας ιδιότητα με τις παρομαρτούσες προκαταλήψεις.
Μια τέτοια, τρομαχτική και προς θάνατον, προκατάληψη είναι πως ο Παπαδιαμάντης (ή ο Σολωμός ο altra persona) δεν είναι παρά σφαγάρι στα φιλολογικά μας χέρια, που εν ονόματι της πούρας και ψυχρής επιστήμης έχουν επάνω του απεριόριστα δικαιώματα, και συνεπώς μπορούν νηποινεί να τον διαμελίζουν. Ο παθολόγος γιατρός και δόκιμος πεζογράφος Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος εναντιώθηκε στην προκατάληψη και στη συναφή υπεροψίαν ξαναθυμίζοντας ένα πρόσωπο και τον κόσμο του. Και μας τάισε καλά με τα εκλογικά γκιουβέτσια των «Χαλασοχώρηδων» και τα γαμήλια πιλάφια των «Ελαφροΐσκιοτων».
Ήταν και δική μου εντύπωση ότι στο Συνέδριο οι πεζογράφοι —εκτός του Ηλία μίλησαν ο Αλέξανδρος Κοτζιάς και ο Χριστόφορος Μηλιώνης— προήγον τους φιλολόγους εις τον Παπαδιαμάντην, αλλά ρητά και επίσημα διατυπώθηκε από πανεπιστημιακό καθηγητή στην αποχαιρετιστήρια συνεδρίαση.
Χαίρομαι που οι προάγοντες δέχτηκαν να συμπεριληφθούν στη σειρά «Οι νεώτεροι για τον Παπαδιαμάντη». Έτσι, ύστερα από το βιβλίο του Αλ. Κοτζιά, έρχεται τώρα η σειρά του Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλου και δε θ' αργήσει, ελπίζω, ν΄ακολουθήσει ο Χριστόφορος Μηλιώνης.
Τα κείμενα του Η. Χ. Π. είναι επιχαρίτως ερωτικά, όταν γίνεται λόγος για τα γραφτά και τη ζωή του Παπαδιαμάντη, και θελκτικώς εμπαθή όταν αναφέρονται στους επικριτές του. Πιστεύω πως κανένας αναγνώστης δε θα σκανδαλισθεί από την οξύτητα του λόγου του. Αν όμως, παρ’ελπίδα, συμβεί τούτο, ας θυμηθούμε ότι ο συγγραφέας είχε κάποτε την ιδιότητα του στρατιωτικού ιατρού —θέλω να πω ότι θα μπορούσε ν’ακούσουμε και κάπως οξύτερα. Μας αρέσει, δε μας αρέσει, ύφος και άνθρωπος δεν πάνε χώρια. Και το ύφος του Παπαδημητρακόπουλου δεν διαψεύδει τον κανόνα: όταν ο
λήρος του Sorbonnensis έγινε παραλήρημα, ο Ηλίας μετατοπίστηκε καταγανακτισμένος.
Υπενθυμίζω, εν κατακλείδι, ότι ο Παπαδημητρακόπουλος δανείστηκε για ένα από τα διηγήματά του τον τίτλο Όνειρο στο κύμα, τον ωραιότερο, ίσως, του Παπαδιαμάντη.
Χαλκίδα, Ιανουάριος 1992
|
|
|
