Είκόνα : Γιώργου Σταθόπουλου, Ἄνοιξη
|
| ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - Δημοτικό τραγούδι |
Του Δήμου
Σήμερα, Δήμο μ', Πασκαλιά, σήμερα πανηγύρι.
τα παλικάρια χαίρονται και ρίχνουν στο σημάδι,
κι εσύ, Δήμο μ', στα Γιάννινα, στην πόρτα του βιζίρη,
στον άλυσο, στο κούτσουρο, στο έρημο τουμρούκι.
Και όλος ο κόσμος τόλεγαν, και Τούρκοι και Ρωμαίοι.
«Δήμο μου, κάτσε φρόνιμα, νά' χης τ' αρματολίκι.»
- «Και τι κακό σας έκαμα και κλαίετε από μένα;
Να δώκη ο Θεός κι η Παναγιά, και αφέντης Άγι-Γιώργης,
να γιάνη το χεράκι μου,να ζώσω το σπαθί μου...
Tomm., σ. 436. Πρβ. Passow (=Πaνδ.) 72
στ. 3 Δήμος, Θεσσαλός κατά τον Αραβαντινό (Xρον. Ηπ., 1, σ. 284)' έζησε στα χρόνια του Αλή.
στ. 4 τουμρούκι (στά τουρκικά τουμπρούκι), κούτσουρο, όπου έδεναν τα πόδια των καταδικασμένων. Tomm. τρουμπούκι.
Στ. 5 τόλεγαν, του έλεγαν. Τούρκοι, Ρωμαίοι, τα εθνικά σπάνια εμφανίζονται στα δημοτικά τραγούδια. εδώ μπαίνουν για να δηλωθή η γενική προτροπή προς τον άρματολό. Η φράση είναι κοινότατη στον πεζό και ποιητικό λόγο της εποχής (πρβ. και Χατζή Σεχρέτη, Αληπασιάς: « Όλος ο κόσμος τρόμαξαν, και Τούρκοι και Ρωμαίοι», Σάθα, Ιστ. Διατρ., 1870, σ. 165, και το τραγούδι του Λιάκου, F. Η. Marshall, «Four Cleftic Sοngs», Εις μνήμην Σπ. Λάμπρου, 1935, σ. 46 στ. 3).
Παραλείπω τους έξι παρακάτω στίχους, γιατί νομίζω πως είναι νοθευμένοι: Πότε να' ρθή η άνοιξις, να' ρθή το καλοκαίρι,
πού νά φουντώσουν τα κλαδιά. να κλειούν τα μονοπάτια.
Να πάρω το τουφέκι μου, να ζώσω το σπαθί μου,
να πάρω δίπλα τα βουνά, δίπλα τά κορφοβούνια,
να ψένω στείρα πρόβατα και όλο παχιά κριάρια,
να κάμω μάναις δίχως γιούς, νυφάδες δίχως άντρες.»
|
|
|
