ΟΙΚΟΣ ΤΗΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΟΥ
ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ
Ἀκούσας τοῦ ὄρνιθος ὁ Πέτρος φωνήσαντος͵ εὐθέως ἐκραύγασε / κωκυτὸν μετὰ δακρύων· Οἴμοι͵ οἴμοι͵ ποῦ ἀπέλθω; ποῦ στῶ; ποῦ δὲ φανῶ; / τί λέξω; τί φράσω; τί ἀφήσω; τί λήψομαι; / τί πράξω; τί πάθω; τί ὑποστῶ; / ποίαν θρηνήσω μου πληγήν; πρώτην; δευτέραν; / Τριπλῆ γὰρ ὀδύνη ἐπῆλθεν ἐμοί· / τρισσῶς ὁ δολερὸς ἔβαλέ με τὸν ἀφελῆ· / ἀφανῶς ἐτοξεύθην͵ φανερῶς κατεβλήθην· / ποῦ τὸν νοῦν τοῦτον μετεώρισα καὶ οὐκ ἔκραξα· / Σπεῦσον͵ σῶσον͵ ἅγιε͵ τὴν ποίμνην σου;
Συγχώρησον͵ δέσποτα͵ τῷ πλάστῃ βοήσατε͵ ὑμεῖς οἱ νεόλεκτοι͵ / ἐπειδὴ τῆς κολυμβήθρας ἀπογεύεσθε γλυκείας πηγῆς καὶ ἀγαθῆς· / φωτίζεσθε μᾶλλον καὶ μὴ μόνον βαπτίζεσθε· / μὴ δόλῳ τὸ δῶρον δέξασθε νῦν͵ / μήποτε εἴπῃ ὁ Θεός· Ὅτε εἰσῆλθον͵ / ἐμίαναν οὗτοι τὴν γῆν τὴν ἐμήν. / Μὴ γένοιτο δὲ νῦν ἵνα οὕτως λέξῃς͵ Χριστέ͵ / ἀλλ΄ ἵν΄ ἔλθῃς ταχέως͵ ἵνα δέξῃ ἡδέως / σὺν ἡμῖν τούτους τοὺς ἐν πίστει σοι κραυγάζοντας· / Σπεῦσον͵ σῶσον͵ ἅγιε͵ τὴν ποίμνην σου.[1]
1 Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ μὴ εἰσερχόμενος διὰ τῆς θύρας εἰς τὴν αὐλὴν τῶν προβάτων, ἀλλὰ ἀναβαίνων ἀλλαχόθεν, ἐκεῖνος κλέπτης ἐστὶ καὶ λῃστής· 2 ὁ δὲ εἰσερχόμενος διὰ τῆς θύρας ποιμήν ἐστι τῶν προβάτων. [2] 3 τούτῳ ὁ θυρωρὸς ἀνοίγει, [3] καὶ τὰ πρόβατα τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούει, καὶ τὰ ἴδια πρόβατα καλεῖ κατ' ὄνομα καὶ ἐξάγει αὐτά. 4 καὶ ὅταν τὰ ἴδια πρόβατα ἐκβάλῃ, ἔμπροσθεν αὐτῶν πορεύεται, καὶ τὰ πρόβατα αὐτῷ ἀκολουθεῖ, ὅτι οἴδασι τὴν φωνὴν αὐτοῦ· 5 ἀλλοτρίῳ δὲ οὐ μὴ ἀκολουθήσωσιν, ἀλλὰ φεύξονται ἀπ' αὐτοῦ, ὅτι οὐκ οἴδασι τῶν ἀλλοτρίων τὴν φωνήν.
6 Ταύτην τὴν παροιμίαν εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· ἐκεῖνοι δὲ οὐκ ἔγνωσαν τίνα ἦν ἃ ἐλάλει αὐτοῖς. 7 Εἶπεν οὖν πάλιν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἐγώ εἰμι ἡ θύρα τῶν προβάτων. 8 πάντες ὅσοι ἦλθον πρὸ ἐμοῦ, κλέπται εἰσὶ καὶ λῃσταί· ἀλλ' οὐκ ἤκουσαν αὐτῶν τὰ πρόβατα. 9 ἐγώ εἰμι ἡ θύρα· δι' ἐμοῦ ἐάν τις εἰσέλθῃ, σωθήσεται, καὶ εἰσελεύσεται καὶ ἐξελεύσεται, καὶ νομὴν εὑρήσει. [5]
10 ὁ κλέπτης οὐκ ἔρχεται εἰ μὴ ἵνα κλέψῃ καὶ θύσῃ καὶ ἀπολέσῃ· ἐγὼ ἦλθον ἵνα ζωὴν ἔχωσι καὶ περισσὸν ἔχωσιν. [7]
11 ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός. [9] ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων·
12 ὁ μισθωτὸς δὲ καὶ οὐκ ὢν ποιμήν, οὗ οὐκ εἰσὶ τὰ πρόβατα ἴδια, θεωρεῖ τὸν λύκον ἐρχόμενον καὶ ἀφίησι τὰ πρόβατα καὶ φεύγει· καὶ ὁ λύκος ἁρπάζει αὐτὰ καὶ σκορπίζει τὰ πρόβατα. 13 ὁ δὲ μισθωτὸς φεύγει, ὅτι μισθωτός ἐστι καὶ οὐ μέλει αὐτῷ περὶ τῶν προβάτων. 14 ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός, καὶ γινώσκω τὰ ἐμὰ καὶ γινώσκομαι ὑπὸ τῶν ἐμῶν, [11] 15 καθὼς γινώσκει με ὁ πατὴρ κἀγὼ γινώσκω τὸν πατέρα, [12] καὶ τὴν ψυχήν μου τίθημι ὑπὲρ τῶν προβάτων. [13] 16 καὶ ἄλλα πρόβατα ἔχω, ἃ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς αὐλῆς ταύτης· κἀκεῖνά με δεῖ [14] ἀγαγεῖν, καὶ τῆς φωνῆς μου ἀκούσουσι, καὶ γενήσεται μία ποίμνη, εἷς ποιμήν. [15]
17 διὰ τοῦτό με ὁ πατὴρ ἀγαπᾷ, ὅτι ἐγὼ τίθημι τὴν ψυχήν μου, ἵνα πάλιν λάβω αὐτήν. 18 οὐδεὶς αἴρει αὐτὴν ἀπ' ἐμοῦ, ἀλλ' ἐγὼ τίθημι αὐτὴν ἀπ' ἐμαυτοῦ· ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι αὐτήν, [17] καὶ ἐξουσίαν ἔχω πάλιν λαβεῖν αὐτήν· ταύτην τὴν ἐντολὴν ἔλαβον παρὰ τοῦ πατρός μου.
19 Σχίσμα οὖν πάλιν ἐγένετο ἐν τοῖς Ἰουδαίοις διὰ τοὺς λόγους τούτους. 20 ἔλεγον δὲ πολλοὶ ἐξ αὐτῶν· Δαιμόνιον ἔχει καὶ μαίνεται· τί αὐτοῦ ἀκούετε; 21 ἄλλοι ἔλεγον· Ταῦτα τὰ ῥήματα οὐκ ἔστι δαιμονιζομένου· μὴ δαιμόνιον δύναται τυφλῶν ὀφθαλμοὺς ἀνοῖγειν;
Κάτεισι τοῦ Σωτῆρος ὁ λόγος εἰς τὰς τῶν ἀκροωμένων καρδίας͵ καὶ τρυφερωτέρας μὲν εὑρὼν μεταπλάττει παραχρῆμα καὶ πρὸς ἕξιν μεθίστησιν ἀγαθήν, σκληραῖς δὲ περιτυχὼν ἀπανίσταται καὶ ἀπονεύει τρόπον τινά. οὐκοῦν ὁ μὲν ἕτοιμόν πως εἰς εὐγνωμοσύνην ἔχων τὸν νοῦν͵ τὸν σωτήριον ἀσμένως παραδέξεται λόγον͵ ὁ δὲ μὴ τοιοῦτος͵ οὐκέτι. τοιοῦτόν τι συνέβη παθεῖν τοὺς Ἰουδαίων λαούς. ἐπειδὴ γὰρ τῶν τοῦ Σωτῆρος κατηκροάσαντο λόγων͵ κατασχίζονται πρὸς διχόνοιαν͵ καὶ οἱ μὲν αἰσθητικώτεροι ῥέπουσιν ἤδη πρὸς σωτηρίας ἀρχήν, οἱ δὲ σκληροὶ νοσοῦσι χειρόνως ἤπερ εἶχον ἐν ἀρχῇ. καταπλήττεται δὲ ὥσπερ ὁ θεσπέσιος Εὐαγγελιστὴς εἰ διὰ τούτους τοὺς λόγους συνέβη σχισθῆναι τοὺς Ἰουδαίων λαούς. ἐμφαντικώτατα γὰρ οἶμαι λέγειν αὐτὸν τὸ σκληρὸν τῶν ἀπειθησάντων θαυμάζοντα͵ ὅτι σχίσμα ἐγένετο διὰ τοὺς λόγους τούτους͵ δι΄ οὕς͵ φησίν͵ ἔδει τοὺς Ἰουδαίους ἀκριβῶς πεισθῆναι ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ Χριστός.[20]
22 Ἐγένετο δὲ τὰ ἐγκαίνια ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις, καὶ χειμὼν ἦν· 23 καὶ περιεπάτει ὁ Ἰησοῦς ἐν τῷ ἱερῷ ἐν τῇ στοᾷ τοῦ Σολομῶντος. [21] 24 ἐκύκλωσαν οὖν αὐτὸν οἱ Ἰουδαῖοι καὶ ἔλεγον αὐτῷ· Ἕως πότε τὴν ψυχὴν ἡμῶν αἴρεις; εἰ σὺ εἶ ὁ Χριστός, εἰπὲ ἡμῖν παρρησίᾳ. [22] 25 ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Εἶπον ὑμῖν, καὶ οὐ πιστεύετε· τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ πατρός μου, ταῦτα μαρτυρεῖ περὶ ἐμοῦ· 26 ἀλλ' ὑμεῖς οὐ πιστεύετε· οὐ γάρ ἐστε ἐκ τῶν προβάτων τῶν ἐμῶν, καθὼς εἶπον ὑμῖν. 27 τὰ πρόβατα τὰ ἐμὰ τῆς φωνῆς μου ἀκούει, κἀγὼ γινώσκω αὐτά, καὶ ἀκολουθοῦσί μοι, 28 κἀγὼ ζωὴν αἰώνιον δίδωμι αὐτοῖς, καὶ οὐ μὴ ἀπόλωνται εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ οὐχ ἁρπάσει τις αὐτὰ ἐκ τῆς χειρός μου. [23] 29 ὁ πατήρ μου, ὃς δέδωκέ μοι, μεῖζων πάντων ἐστί, καὶ οὐδεὶς δύναται ἁρπάζειν ἐκ τῆς χειρὸς τοῦ πατρός μου. [24] 30 ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ ἕν ἐσμεν.
31 Ἐβάστασαν οὖν πάλιν λίθους οἱ Ἰουδαῖοι ἵνα λιθάσωσιν αὐτόν. 32 ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Πολλὰ ἔργα καλὰ ἔδειξα ὑμῖν ἐκ τοῦ πατρός μου, διὰ ποῖον αὐτῶν ἔργον λιθάζετέ με; 33 ἀπεκρίθησαν αὐτῷ οἱ Ἰουδαῖοι λέγοντες· Περὶ καλοῦ ἔργου οὐ λιθάζομέν σε, ἀλλὰ περὶ βλασφημίας, καὶ ὅτι σὺ ἄνθρωπος ὢν ποιεῖς σεαυτὸν Θεόν. 34 ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Οὐκ ἔστι γεγραμμένον ἐν τῷ νόμῳ ὑμῶν, ἐγὼ εἶπα, θεοί ἐστε; 35 εἰ ἐκείνους εἶπε θεοὺς, πρὸς οὓς ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἐγένετο, καὶ οὐ δύναται λυθῆναι ἡ γραφή, 36 ὃν ὁ πατὴρ ἡγίασε καὶ ἀπέστειλεν εἰς τὸν κόσμον, ὑμεῖς λέγετε ὅτι βλασφημεῖς, ὅτι εἶπον, υἱὸς τοῦ Θεοῦ εἰμι; 37 εἰ οὐ ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ πατρός μου, μὴ πιστεύετέ μοι· 38 εἰ δὲ ποιῶ, κἂν ἐμοὶ μὴ πιστεύητε, τοῖς ἔργοις πιστεύσατε, ἵνα γνῶτε καὶ πιστεύσητε, ὅτι ἐν ἐμοὶ ὁ πατὴρ κἀγὼ ἐν αὐτῷ. [26] 39 Ἐζήτουν οὖν πάλιν πιάσαι αὐτὸν· καὶ ἐξῆλθεν ἐκ τῆς χειρὸς αὐτῶν. 40 Καὶ ἀπῆλθε πάλιν πέραν τοῦ Ἰορδάνου, εἰς τὸν τόπον ὅπου ἦν Ἰωάννης τὸ πρῶτον βαπτίζων, καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ. 41 καὶ πολλοὶ ἦλθον πρὸς αὐτὸν καὶ ἔλεγον ὅτι Ἰωάννης μὲν σημεῖον ἐποίησεν οὐδέν, πάντα δὲ ὅσα εἶπεν Ἰωάννης περὶ τούτου, ἀληθῆ ἦν. 42 καὶ πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν ἐκεῖ.
[1] Ρωμανὸς Μελωδός, Ὕμνος 34, στρ. 18, 23.
[2] “Ὅρα τὰ δείγματα τοῦ λῃστοῦ· πρῶτον͵ ὅτι οὐ παῤῥησίᾳ εἰσέρχεται· δεύτερον͵ ὅτι οὐ κατὰ τὰς Γραφάς· τοῦτο γάρ ἐστι τὸ Μὴ διὰ τῆς θύρας. Ἐνταῦθα δὲ καὶ τοὺς πρὸ αὐτοῦ αἰνίττεται καὶ τοὺς μετ' αὐτὸν ἐσομένους· τόν τε Ἀντίχριστον καὶ τοὺς ψευδοχρίστους· τόν τε Ἰούδαν καὶ Θευδᾶν καὶ εἴ τινες ἕτεροι τοιοῦτοι γεγόνασιν. Εἰκότως δὲ θύραν τὰς Γραφὰς ἐκάλεσεν. Αὗται γὰρ ἡμᾶς προσάγουσι τῷ Θεῷ͵ καὶ τὴν θεογνωσίαν ἀνοίγουσιν· αὗται πρόβατα ποιοῦσιν͵ αὗται φυλάττουσι καὶ τοὺς λύκους οὐκ ἀφιᾶσιν ἐπεισελθεῖν. Καθάπερ γάρ τις θύρα ἀσφαλής͵ οὕτως ἀποκλείει τοῖς αἱρετικοῖς τὴν εἴσοδον͵ ἐν ἀσφαλείᾳ καθιστῶσα ἡμᾶς περὶ ὧν ἂν βουλώμεθα πάντων͵ καὶ οὐκ ἐῶσα πλανᾶσθαι. Κἂν μὴ παραλύσωμεν αὐτήν͵ οὐκ ἐσόμεθα εὐχείρωτοι τοῖς ἐχθροῖς. Διὰ ταύτης καὶ τοὺς ποιμένας καὶ τοὺς οὐ ποιμένας εἰσόμεθα ἅπαντας” Χρυσόστομος, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, PG 59.323-4.
[3] “τουτέστιν͵ ἢ ὁ τεταγμένος ἄγγελος εἰς τὸ ταῖς ἐκκλησίαις ἐπιστατεῖν καὶ συμπράττειν τοῖς ἱερᾶσθαι λαχοῦσιν εἰς τὰς τῶν λαῶν ὠφελείας͵ ἢ πάλιν αὐτὸς ὁ Σωτὴρ͵ αὐτὸς καὶ θύρα καὶ τῆς θύρας ὑπάρχων Κύριος”. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, Pusey, τ. 2, σ. 209.
[4] Χρυσόστομος, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, PG 59.325. “Σημειωτέον δὲ ὅτι βασιλεὺς ὢν ὁ Χριστὸς λέγεται διὰ τῆς συγκαταβάσεως ποιμαίνειν ἡμᾶς· ἐγὼ γάρ͵ φησίν͵ εἰμὶ ὁ ποιμὴν ὁ καλός. Εἰ δὲ βασιλεὺς μέν ἐστι βασιλευόντων͵ ποιμὴν δὲ προβάτων͵ ἔσται ποτὲ μόνον βασιλεύς͵ τῶν προβάτων εἰς τὸ βασιλικὸν μεταβάντων ἀξίωμα”. Εὐάγριος ὁ Ποντικός, Εἰς Παροιμίας, 241, SC 340.
[5] “οἷον͵ ἐν ἀσφαλείᾳ ἔσται καὶ ἀδείᾳ (νομὴν δὲ τὴν τροφὴν ἐνταῦθα λέγει καὶ βοσκὴν τῶν προβάτων καὶ ἐξουσίαν καὶ κυριότητα)͵ τουτέστιν͵ Ἔνδον μενεῖ καὶ οὐδεὶς αὐτὸν ἐξωθήσεται· ὅπερ οὖν ἐπὶ τῶν ἀποστόλων γέγονεν͵ οἳ μετὰ ἀδείας εἰσῄεσαν καὶ ἐξῄεσαν͵ ὡς πάσης κύριοι γεγενημένοι τῆς οἰκουμένης καὶ οὐδεὶς αὐτοὺς ἐκβαλεῖν ἴσχυσε”. Χρυσόστομος, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, PG 59.325.
[6] Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, Κατήχηση ΚΗ’, ΟΚ, τ. Α’, σελ. 367-8.
[7] “Οὐ γὰρ σώζει μόνον͵ ὡς ἔφην͵ ἀλλὰ γὰρ καὶ ἀτελευτήτῳ κατευφραίνει χαρᾷ· καὶ τοῦτό ἐστι τὸ περιττὸν προστεθησόμενον, ἡ τοῖς ἁγίοις ζωή. Χριστὸς οὖν ἄρα τὸ ἐξ οὐρανοῦ καὶ ἄνωθεν ἄμφιον, ὁ τῆς ἀφθαρσίας χιτών͵ ὃν εἴ τις λάβοι, στεφανωθήσεται κόσμῳ παντί͵ νοητῷ δηλονότι καὶ τοῖς ἐξ ἀγαθουργίας αὐχήμασιν”. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Εἰς Ἡσαΐαν, PG 70.1365.
[8] Δίδυμος ὁ Τυφλός, Εἰς Ἐκκλησιαστήν, 45, 46, 82. Πρβλ. τὸν Χρυσόστομο, Κατὰ Ἰουδαίων, PG 48.861: “καὶ γὰρ ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς οὐχὶ τοὺς λύκους ἀπελαύνει μόνον͵ ἀλλὰ καὶ τὰ πρόβατα νενοσηκότα θεραπεύει μετ΄ ἐπιμελείας ἁπάσης· ἐπεὶ τί τὸ κέρδος͵ ὅταν τῶν μὲν θηρίων τὰ στόματα διαφεύγῃ τὰ ποίμνια͵ ὑπὸ δὲ τῆς ἀῤῥωστίας κατεσθίηται;”
[9] “Ἐπὰν γὰρ λέγῃ ὁ σωτήρ· Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός͵ οὐκ ἀκούω μόνον καθολικῶς͵ ὡς πάντες ἀκούουσιν͵ ὅτι ποιμήν ἐστιν τῶν πιστευόντων͵ καὶ τοῦτο μὲν γὰρ καὶ ὑγιὲς καὶ ἀληθές͵ ἀλλὰ καὶ ἐν τῇ ἐμῇ ψυχῇ ὀφείλω ἔχειν ἔνδον μου τὸν Χριστόν͵ ἔνδον μου τὸν καλὸν ποιμένα͵ ποιμαίνοντα τὰ ἐν ἐμοὶ ἄλογα κινήματα͵ ἵνα μηκέτι ἐπὶ τὴν νομὴν ὡς ἔτυχεν ἐξέρχηται͵ ἀλλ΄ ἀγόμενα ὑπὸ τοῦ ποιμένος ταῦτα τὰ ἀλλότριά ποτε τυγχάνοντα αὐτοῦ ἴδια γένηται αὐτοῦ. Διὰ τοῦτο νῦν͵ ἐὰν ποιμὴν ᾖ ἐν ἐμοί͵ ἄρχει μου τῶν αἰσθήσεων· οὐκέτι εἰσὶν ὑπὸ νοῦν ἀλλότριον͵ ἢ ὑπὸ Φαραώ͵ ἢ ὑπὸ Ναβουχοδονόσορ͵ ἀλλὰ ὑπὸ τὸν καλὸν ποιμένα”. Ὠριγένης, Εἰς Ἱερεμίαν, Ὁμιλία 5, ἑν. 6.
[10] Μ. Βασίλειος, Ἐπιστολὴ 46, ἑν. 6.
[11] “οὐδὲ νῦν ἡμᾶς ἀπολέλοιπεν ὁ Ποιμὴν ὁ καλός͵ ὁ τιθεὶς τὴν ψυχὴν ὑπὲρ τῶν προβάτων· ἀλλὰ καὶ πάρεστι καὶ ποιμαίνει καὶ ὁδηγεῖ καὶ γινώσκει τὰ ἴδια καὶ γινώσκεται ὑπὸ τῶν ἰδίων”. Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, Ὁμιλία 18 – Εἰς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα, PG 35.989.
[12] “Ἐπειδὴ γὰρ πολλαχοῦ ἑαυτὸν τίθησιν ἐν τάξει τῶν πολλῶν͵ ἵνα μή τις νομίσῃ ὅτι ὡς ἄνθρωπος οὕτως ἐγίνωσκεν͵ ἐπήγαγε· Καθὼς γινώσκει με ὁ Πατὴρ͵ κἀγὼ γινώσκω τὸν Πατέρα. Οὕτως ἀκριβῶς αὐτὸν ἐπίσταμαι͵ ὡς αὐτὸς ἐμέ. Διὰ τοῦτο καὶ ἔλεγεν· Οὐδεὶς γινώσκει τὸν Υἱὸν εἰ μὴ ὁ Πατήρ͵ καὶ τὸν Πατέρα εἰ μὴ ὁ Υἱός͵ κεχωρισμένην τινὰ γνῶσιν λέγων͵ καὶ τοιαύτην͵ οἵαν οὐδεὶς ἕτερος δύναται σχεῖν”. Χρυσόστομος, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, PG 59.329.
[13] “Συνεχῶς τοῦτο λέγει͵ δηλῶν ὅτι οὐκ ἔστι πλάνος. Ἐπεὶ καὶ ὁ Ἀπόστολος͵ ὅτε αὐτὸν ἐβούλετο δεῖξαι γνήσιον ὄντα διδάσκαλον καὶ πρὸς τοὺς ψευδαποστόλους ἀντιπαρεξήγαγε τὸν λόγον͵ ἀπὸ τῶν κινδύνων καὶ τῶν θανάτων ἑαυτὸν συνίστησι λέγων· Ἐν πληγαῖς ὑπερβαλλόντως͵ ἐν θανάτοις πολλάκις. Τὸ μὲν γὰρ λέγειν͵ ὅτι Φῶς εἰμι͵ καὶ Ζωή εἰμι͵ ἐδόκει εἶναι τύφου παρὰ τοῖς ἀνοήτοις· τὸ δὲ λέγειν͵ Ἀποθανεῖν βούλομαι͵ οὐδεμίαν βασκανίαν εἶχεν͵ οὐδὲ φθόνον. Διὰ τοῦτο οὐδὲ λέγουσιν αὐτῷ· Σὺ μαρτυρεῖς περὶ σεαυτοῦ· ἡ μαρτυρία σου οὐκ ἔστιν ἀληθής. Πολλὴν γὰρ ἐδείκνυ τὸ ῥῆμα κηδεμονίαν͵ εἴ γε ὑπὲρ τῶν λιθαζόντων ἐβούλετο ἑαυτὸν ἐκδοῦναι”. Χρυσόστομος, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, PG 59.329.
[14] “Ἰδοὺ πάλιν τὸ Δεῖ ῥῆμα κείμενον͵ οὐκ ἀνάγκης ἐστὶν ἀλλὰ τοῦ πάντως ἐσομένου δηλωτικόν· ὡσανεὶ ἔλεγε· Τί θαυμάζετε͵ εἰ οὗτοί μοι μέλλουσιν ἕπεσθαι͵ καὶ τὰ πρόβατα τῆς φωνῆς μου ἀκούειν; Ὅταν γὰρ καὶ ἄλλα ἴδητέ μοι ἀκολουθοῦντα καὶ τῆς φωνῆς μου ἀκούοντα͵ τότε ἐκπλαγήσεσθε μειζόνως. Εἰ δὲ λέγει͵ Ἃ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς αὐλῆς ταύτης͵ μὴ θορυβηθῇς. Ἡ γὰρ διαφορὰ περὶ τὸν νόμον μόνον͵ καθάπερ καὶ ὁ Παῦλός φησιν· Οὔτε περιτομή τι ἰσχύει͵ οὔτε ἀκροβυστία”. Χρυσόστομος, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, PG 59.329.
[15] “δίδωσι δέ πως αὐτοῖς καὶ διὰ τούτων ἐννοεῖν͵ ὅτι μεμίσηνται σφόδρα παρὰ Θεοῦ. εἰ γὰρ ἀγαπᾷ τὸν τιθέντα τὴν ψυχὴν ὑπὲρ τῶν προβάτων τῆς ἐγχειρισθείσης ἀγέλης͵ ἀνάγκη δὴ πᾶσα νοεῖν͵ ὅτι βδελυρὸν ἡγήσεται τὸν θεωροῦντα τὸν λύκον ἐρχόμενον καὶ ἀνέντα μὲν τὴν ἀγέλην ἐπιπηδῶντι καὶ μαινομένῳ͵ τρεπόμενον δὲ πρὸς φυγήν͵ ὃ δὴ καὶ δρῶντας ἐξήλεγχε τοὺς ἄρχειν λαχόντας τοῦ Ἰουδαίων λαοῦ͵ ἤτοι αὐλῆς”. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, Pusey, τ. 2, σελ. 238-9.
[16] Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, Pusey, τ. 2, σελ. 230-4.
[17] “Καὶ τίς οὐκ ἔχει ἐξουσίαν θεῖναι τὴν ψυχὴν τὴν ἑαυτοῦ; Ἑκάστῳ γὰρ βουλομένῳ δυνατὸν ἑαυτὸν ἀνελεῖν. Ἀλλ΄ οὐχ οὕτω φησίν· ἀλλὰ πῶς; Οὕτως ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι͵ ὡς μηδένα δυνηθῆναι ἄκοντος ἐμοῦ τοῦτο ποιῆσαι· ὅπερ ἐπὶ ἀνθρώπων οὐκ ἔνι. Ἡμεῖς γὰρ οὐκ ἔχομεν ἐξουσίαν ἄλλως θεῖναι͵ ἀλλ΄ ἀναιροῦντες ἑαυτούς”. Χρυσόστομος, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, PG 59.330.
[18] Χρυσόστομος, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, PG 59.331.
[19] Χρυσόστομος, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, PG 59.332.
[20] Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, Pusey, τ. 2, σελ. 246-7.
[21] “Παρὴν δὲ ἐν ταῖς ἑορταῖς ὁ Κύριος οὐχ ὡς συνεορτάσων· πῶς γάρ; ὁ εἰπών Μεμίσηκα ἀπῶσμαι τὰς ἑορτὰς ὑμῶν· ἀλλ΄ ἵνα τοὺς ἐπωφελεῖς αὐτοῦ λόγους ἐπὶ παρουσίᾳ πολλῶν εἴπῃ͵ ἐμφανῆ ἑαυτὸν καταστήσας τοῖς Ἰουδαίοις͵ καὶ ἀζητήτως αὐτοῖς ἑαυτὸν καταμίξας. ἐγκαίνια δὲ οἰητέον ἐνταῦθα͵ ἤτοι τὴν πρώτην ἑορτὴν καθ΄ ἣν ὁ Σολομὼν ἐπετέλεσε τὰ ἐγκαίνια͵ ἢ ὅτε ὁ Ζοροβάβελ ὕστερον σὺν τῷ Ἰησοῦ μετὰ τὴν ἐκ Βαβυλῶνος ἐπάνοδον τὸν ναὸν ᾠκοδόμησε. χειμῶνος δὲ καὶ ὑετοῦ ὄντος τηνικαῦτα͵ εἰκότως ἅπαντες ἐπὶ τὴν στοὰν ἔτρεχον· διὸ καὶ ὁ Χριστὸς ἐκεῖ ἦλθεν͵ ἵνα πᾶσιν γνωρίσῃ ἑαυτὸν τοῖς θέλουσιν αὐτὸν ἰδεῖν͵ καὶ μεταδῷ αὐτοῖς ὠφελείας. οἱ γὰρ ὁρῶντες ἠκονῶντο πρὸς τὸ ἐρωτᾶν τι αὐτόν· ὅτι καὶ μᾶλλον ἐν ταῖς ἀργίαις οἱ ἄνθρωποι πεφύκασι τοὺς τοιούτους ἐπιμελῶς ἀνακινεῖν λόγους”. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, Pusey, τ. 2, σ. 249.
[22] “εἰ γὰρ καὶ μὴ ἔφη σαφῶς Ἐγώ εἰμι ὁ Χριστός͵ ἀλλὰ τῶν προσεῖναι πεφυκότων αὐτῷ ἀξιωμάτων πολλὰ παρῆγεν εἰς μέσον͵ ποτὲ μὲν λέγων Ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου͵ ποτὲ δὲ πάλιν Ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή· ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός· ἐγώ εἰμι ἡ θύρα· ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός. ἐξ ὧν γὰρ ταῦτα ἑαυτὸν ὀνομάζει͵ σημαίνει ὅτι ὁ Χριστός ἐστι. τοῖς γὰρ τοιούτοις ἀξιώμασιν εἴωθεν ἡ γραφὴ στεφανοῦν τὸν Χριστόν͵ εἰ καὶ λευκῶς τοῦτο αὐτὸν ἀπῄτουν οἱ Ἰουδαῖοι εἰπεῖν. ἄλλως τε τάχα πως καὶ οὐ σφόδρα εὐπαράδεκτον τὸ ἐν ἁπλαῖς λέγειν φωναῖς Ἐγώ εἰμι ὁ Χριστός͵ οὐχ ἑπομένων εἰς ἀπόδειξιν τῶν πραγμάτων͵ δι΄ ὧν ἂν εἰκότως ἐπιστεύθη ὡς αὐτὸς εἴη ὁ Χριστός. ἀσυγκρίτως δὲ κρεῖττον μὴ ἐξ ὧν αὐτὸς ἔλεγε γνωρίζεσθαι αὐτόν͵ ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ Χριστὸς͵ ἀλλ΄ ἐκ τῶν προσεῖναι πεφυκότων μᾶλλον καὶ ἐξ ὧν αἱ θεῖαι περὶ αὐτοῦ χρησμῳδοῦσι γραφαί͵ καὶ φανερὸν αὐτὸν ἔσεσθαι μηνύουσιν. ἅπερ μὴ νοήσαντες οἱ Ἰουδαῖοι ὡς ἄγαν μικροψυχοῦντες͵ φασὶ τό Ἕως πότε τὴν ψυχὴν ἡμῶν αἴρεις; ἔθος γὰρ τοῖς ὀλιγωροῦσι τοῦτο λέγειν”. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, Pusey, τ. 2, σ. 250.
[23] “οἱ γὰρ πειθόμενοι καὶ ἕπονται ἀπό τινος θεοσδότου χάριτος κατ΄ ἴχνος Χριστοῦ͵ οὐκέτι ταῖς νομικαῖς δουλεύοντες σκιαῖς͵ ἀλλ΄ οἷς ὁ Χριστὸς ἐπιτάττει καὶ τῷ αὐτοῦ ἀκολουθοῦντες λόγῳ͵ διὰ χάριτος εἰς τὸ αὐτοῦ ἀναβήσονται ἀξίωμα͵ υἱοὶ Θεοῦ καλούμενοι. Χριστοῦ γὰρ ἀνιόντος εἰς τοὺς οὐρανοὺς κἀκεῖνοι ἀκολουθήσουσιν αὐτῷ. ἀμοιβὴν δὲ καὶ γέρας τοῖς ἑπομένοις αὐτῷ τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον χαρίσασθαί φησι καὶ τὸ μὴ ὑποκεῖσθαι θανάτῳ ἢ φθορᾷ καὶ ταῖς βασάνοις ταῖς ἐπαγομέναις παρὰ τοῦ Κριτοῦ τοῖς πλημμελήσασι. δι΄ ὧν δὲ δίδωσι ζωὴν δείκνυσιν αὐτὸς ζωὴ ὢν φύσει, καὶ ὅτι αὐτὸς ταύτην χορηγεῖ ἐξ ἑαυτοῦ καὶ οὐκ ἐξ ἑτέρου λαβών. ζωὴν δὲ νοοῦμεν αἰώνιον͵ οὐ τὴν μακροημέρευσιν͵ ἧς πάντες μέλλουσιν ἀπολαύειν μετὰ τὴν ἀνάστασιν καλοί τε καὶ κακοί, ἀλλὰ καὶ τὸ ἐν εὐθυμίᾳ διάγειν”. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, Pusey, τ. 2, σ. 252.
[24] “ἐπείπερ ἑώρα τοὺς Ἰουδαίους καταγελῶντας αὐτοῦ ὡς ἀνθρώπου ψιλοῦ͵ μὴ νοοῦντας ὅτι φύσει Θεὸς ἦν ὁ ὁρώμενος καὶ ψηλαφώμενος ἄνθρωπος͵ πείθων αὐτοὺς ὅτι αὐτός ἐστιν ἡ τοῦ Πατρὸς δύναμις͵ φησὶν ὅτι οὐδεὶς ἁρπάσει ἀπὸ τῆς χειρὸς τοῦ Πατρός μου͵ τουτέστιν ἐμοῦ. ἑαυτὸν γάρ φησι τὴν παντοδύναμον τοῦ Πατρὸς δεξιάν, ὡς δι΄ αὐτοῦ πάντα ἐνεργοῦντος τοῦ Πατρός, ὡς καὶ διὰ τῆς ἡμετέρας χειρὸς τὰ παρ΄ ἡμῶν ἐνεργούμενα. ἐν πολλοῖς γὰρ τῆς γραφῆς τόποις ὁ Χριστὸς χεὶρ ὀνομάζεται καὶ δεξιὰ τοῦ Πατρός, ὅπερ σημαίνει τὴν δύναμιν· καὶ ἁπλῶς χεὶρ ὀνομάζεται Θεοῦ ἡ παντουργικὴ ἐνέργεια καὶ ἰσχύς. ἀμείνων γάρ πως ἀεὶ σωματικῆς φαντασίας ὁ περὶ Θεοῦ λόγος. λέγεται δὲ ὁ Πατὴρ διδόναι τῷ Υἱῷ͵ οὐχ ὡς μὴ ἔχοντι ἀεὶ ὑπὸ χεῖρα τὴν κτίσιν͵ ἀλλ΄ ὡς ὄντι αὐτῷ φύσει ζωῇ͵ προσκομίζων ἡμᾶς τοὺς ἐπιδεομένους ζωῆς͵ ἵνα διὰ τοῦ Υἱοῦ ζωοποιηθῶμεν τοῦ ὄντος φύσει ζωῆς καὶ οἴκοθεν ἔχοντος τοῦτο. πλὴν καὶ καθὸ γέγονεν ἄνθρωπος͵ ἁρμόζει αὐτῷ τὸ αἰτεῖν τε καὶ λαμβάνειν παρὰ τοῦ Πατρὸς ἃ εἶχεν ὡς φύσει Θεός”. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, Pusey, τ. 2, σελ. 253-4.
[25] Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, Pusey, τ. 2, σελ. 254-5.
[26] “Ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστιν· Εἰ οἱ χάριτι τοῦτο λαβόντες͵ οὐκ ἐγκαλοῦνται θεοὺς ἑαυτοὺς καλοῦντες, ὁ τῇ φύσει τοῦτο ἔχων͵ πῶς ἂν εἴη δίκαιος ἐπιτιμᾶσθαι; Ἀλλ΄ οὕτω μὲν οὐκ εἶπεν͵ ὕστερον δὲ αὐτὸ κατεσκεύασε͵ πρότερον χαλάσας καὶ καθυφεὶς τῷ λόγῳ καὶ εἰπών· Ὃν ὁ Πατὴρ ἡγίασε καὶ ἀπέστειλε· καὶ παραμυθησάμενος αὐτῶν τὸν θυμόν͵ τότε ἐπάγει σαφῆ τὴν ἀπόφασιν. Τέως μὲν γὰρ ὥστε δεχθῆναι τὸν λόγον͵ ταπεινότερον διελέχθη· ὕστερον δὲ ἐπὶ τὸ μεῖζον αὐτὸν ἀνήγαγεν͵ οὕτως εἰπών· Εἰ μὴ ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ Πατρός μου͵ μὴ πιστεύετέ μοι· εἰ δὲ ποιῶ͵ κἂν ἐμοὶ οὐ πιστεύητε͵ τοῖς ἔργοις μου πιστεύσατε. Ὁρᾷς πῶς τοῦτο ὅπερ εἶπον κατασκευάζει͵ ὅτι εἰς οὐδέν ἐστιν ἐλάττων αὐτοῦ͵ ἀλλὰ πανταχοῦ ἴσος; Ἐπειδὴ γὰρ τὴν οὐσίαν αὐτοῦ ἰδεῖν ἀμήχανον ἦν͵ ἀπὸ τῆς τῶν ἔργων ἰσότητός τε καὶ ταυτότητος τὴν ἀπόδειξιν τῆς κατὰ τὴν δύναμιν ἀπαραλλαξίας παρέχεται”. Χρυσόστομος, Εἰς τὸ Κατὰ Ἰωάννην, PG 59.339.
