Μαρία Σωτηροπούλου
Δρ. θεολογίας
Οι προ των εορτών νηστείες της Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας
Από ΘΕΟΛΟΓΙΑ, τόμος 76, τεύχος 1, Αθήναι 2005.
8. Μέγα Σάββατον
Ἤδη, ἀπὸ τὴν προηγούμενη Ἀποστολικὴ Διαταγὴ φαίνεται σαφῶς ἡ ἐντολὴ τῆς νηστείας τοῦ μοναδικοῦ Σαββάτου ὅλου τοῦ ἔτους, ἤτοι τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, ἐπειδὴ κατ' αὐτὸ «εὑρίσκετο εἰς τὸν τάφον τοῦ Κυρίου τὸ Σῶμα, καθ' ὅ καὶ οἱ ὀρθόδοξοι πάντες νηστεύομεν»(94). Αὐτὸς ὁ κανὼν (ΞΔ' τῶν ἁγίων Ἀποστόλων) ἔχει συμπεριληφθῆ στὸν ΝΕ' κανόνα τῆς ΣΤ’ ἐν Τρούλλῳ Οἰκ. Συνόδου, γιὰ νὰ δείξη τὴν σοβαρότητα τῆς μὴ νηστείας τοῦ Σαββάτου (πλὴν τοῦ Μεγάλου Σαββάτου) καὶ τῆς Κυριακῆς. Ἐπανέρχονται, ἐν προκειμένῳ, οἱ θεῖοι Πατέρες στὸ ζήτημα αὐτὸ ἐξ αἰτίας τῆς νηστείας, τὴν ὁποίαν ἔκαναν στὴ Ρώμη οἱ λατῖνοι κατὰ τὰ Σάββατα τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς καὶ νὰ ὑπενθυμίσουν ὅτὶ ὁ ἀποστολικὸς κανὼν (ΞΔ') πρέπει ἀπαρασαλεύτως, ὅπως λέγει ὁ Ἀριστηνός, νὰ φυλάσσεται(95).
Σημειώσεις
94. Νικόδημου Ἁγιορείτου, Ἑρμηνεία τοῦ ΞΔ' κανόνος τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, Πηδάλιον, σελ. 83. «Εἴ τις Κληρικὸς εὑρεθῆ τὴν Κυριακὴν ἡμέραν νηστεύων, ἢ τὸ Σάββατον, πλὴν τοῦ ἑνὸς μόνον, καθαιρείσθω). Εἰ δὲ Λαϊκός, ἀφοριζέσθω»: Κανὼν ΞΔ' (ΞΣΤ’) τῶν ἁγίων Ἀποστόλων. Ὁ Ἀριστηνὸς τὸν κανόνα τοῦτον μνημονεύει ὡς ΞΔ' καὶ ὄχι ΞΣΤ': (βλ. Ἑρμηνεία ΝΕ' κανόνος τῆς ΣΤ' ἐν Τρούλλῳ Οἰκ. Συνόδου, Γ. Ράλλη-Μ. Ποτλῆ, Σύνταγμα, II, σελ. 435.
95. Ἀ. Ἀριστηνοῦ, Ἑρμηνεία τοῦ ΝΕ' κανόνος τῆς ΣΤ' ἐν Τρούλλῳ Οἰκ. Συνόδου, Γ. Ράλλη-Μ. Ποτλῆ, Σύνταγμα, II, σελ. 435. Σημειωτέον ὅτι ἡ νηστεία τοῦ Σαββάτου τῶν λατίνων, ἐκτὸς τοῦ ὅτὶ ἀντιβαίνει στοὺς κανόνες, δὲν ἔχει καμμία ἠθικὴ ἀξία, διότι εἶναι νηστεία τῆς Τετάρτης ποὺ μετέφεραν οἱ λατῖνοι στὸ Σάββατο: «Οἱ δὲ Λατῖνοι δὲν ἠμποροῦν νὰ προφασισθοῦν ὅτι νηστεύουν δι' ἄσκησιν τὸ Σάββατον ὄχι. Διότι, καθὼς γράφει ὁ Πλάτινας, Ἰννοκέντιος ὁ Πάπας ἀνέτρεψε τὴν νηστείαν τῆς Τετράδος, ἀντ' αὐτῆς δὲ εἰσήγαγε τὴν νηστείαν τοῦ Σαββάτου. Πῶς λοιπὸν ἡ νηστεία τοῦ Σαββάτου ἠμπορεῖ δι' ἄσκησιν νὰ νηστεύηται παρὰ τοῖς Λατίνοις, οἵτινες κακῷ τὸ καλὸν οἴονται, καὶ μὲ τὴν παράνομον τοῦ Σαββάτου νηστείαν, τὴν νόμιμον καταλύουσι τῆς Τετράδος νηστείαν;» (Πηδάλιον, σελ. 84, σημ. 1). Καί, βεβαίως, δὲν ἐνήστευον μόνον τὰ Σάββατα τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, ἀλλὰ καὶ ὅλα τὰ Σάββατα τοῦ ἔτους (βλ. Θ. Βαλσαμῶνος, Ἑρμηνεία τοῦ ΝΕ' κανόνος τῆς ΣΤ' Οἰκ. Συνόδου, Γ. Ράλλη-Μ. Ποτλῆ, Σύνταγμα, II, σελ. 435.
|
