Γεώργιος Παπαδόπουλος
Ιστορική επισκόπησις της βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής από των αποστολικών χρόνων μέχρι των καθ΄ ημάς (1-1900 μ.Χ)
Εκδόσεις "Τέρτιος", Κατερίνη.
Ο συγγραφέας είναι Μεγάλος Πρωτέκδικος της του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας και Διευθυντής της Μουσικής Σχολής του εν Κων/πόλει Εκκλ. Μουσικού Συλλόγου.
ΠΕΡΙΟΔΟΣ Η'
ΑΠΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΕΦΕΥΡΕΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ
ΜΕΧΡΙ ΤΩΝ ΚΑΘ'ΗΜΑΣ ΧΡΟΝΩΝ (1814-1900)
Γεώργιος ο Λέσβιος και το σύστημα αυτού.
Δέκα και τέσσαρα έτη μετά την υπό των τριών διδασκάλων Γρηγορίου, Χουρμουζίου και Χρυσάνθου εφεύρεσιν της μεθόδου ή παρασημαντικης αυτών, υφ’ην εγράφησαν και εδημοσιεύθησαν πάντα τα αρχαιότερα μέλη της εκκλησιαστικής ημών μουσικής, εγένετο και άλλη απόπειρα προς εισαγωγήν απλουστέρας παρασημαντικής. Γεώργιος ο Λέσβιος, ο εξ Αγιάσου κωμοπόλεως της Μιτυλήνης καταγόμενος, μαθητεύσας δε παρά τω θείω αυτού Καλλινίκω τω Λεσβίω, ψάλλοντι εις την εν Κυδωνίαις εκκλησίαν των Ταξιαρχών, και είτα παρά Γεωργίω τω Κρητί και τοις τρισί διδασκάλοις, παρουσιάζει νέαν γραφικήν μέθοδον, επαγγελλόμενος διά ταύτης μείζονα ευκoλίαν εις την εκμάθησιν της μoυσικής. Τω 1827 εις Αίγιναν διατρίβων εδημοσίευσε χειρογράφως σύστημα μουσικής μεθόδου και παρασημαντικής, αμεταβλήτους έχον τους τονικούς επτά χαρακτήρας τους των επτά φθόγγων παραστατικούς. Οι χαρακτήρες ούτοι πηγάζουσιν εκ των χαρακτήρων της ημετέρας μεθόδου· π.χ. ο άνω Πα της Λεσβιακής παρασημαντικής εκ του Ψηφιστού της ημετέρας· ο κάτω Βου της Λεσβιακής εκ του Ομαλού της ημετέρας· ο άνω Γα εκ του Ετέρου, ο άνω Δι εκ της Πεταστής, ο κάτω Δι εκ του Ελαφρού, ο άνω Ζω εκ του Ίσoυ, ο κάτω Κε εκ του Λιγύσματος του αρχαίου συστήματος και ο άνω Νη εκ του Αποδόματος. Ο Λέσβιος προσέθηκεν εις το σύστημα αυτού εκτός των γνωστών οκτώ ήχων και έννατον, τον παρ’ημίν Λέγετον, και δέκατον, τον παρ’ημίν τετράφωνον βαρύν (μπεστεγκιάρ), ενδέκατον, τον παρ’ημίν πρώτον τετράφωνον ήχον, δωδέκατον, το ατζέμ παρ’ημίν λεγόμενον, εις ο έχομεν εφηρμοσμένην την Δοξολογίαν του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, και τον δέκατον τρίτον ήχον (μουσταάρ), εις ον ψάλλονται τα Τυπικά του Χουρμουζίου.
Διά του συστήματος τούτου εδίδαξεν ο Λέσβιος πληθος μαθητών. Και αυτή η ελληνική κυβέρνησις παραδεχθείσα το σύστημα του Λεσβίου, εν Αιγίνη δι’επισήμων Διαταγμάτων ίδρυσε Μουσικήν Σχολήν, ώρισε μισθοδοσίαν εις τον διδάσκοντα, διώρισε τριμελή επιτροπήν προς επιτήρησιν, και τέλος εξέδωκε προκηρύξεις, δι’ων προσεκάλει τους επιθυμούντας να σπουδάσωσιν αυτό αμισθί· ο δε Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας εισήγαγε το Λεσβιακόν σύστημα και εις το εν Αθήναις Ορφανοτροφείον. Κατά το 1840 εξέδωκε το Θεωρητικόν της προ 22 ετών διδασκομένης υπ’αυτού μεθόδου και το Αναστασιματάριον αυτού, τω 1847 Ανθολογίαν δίτομον, περιεκτικήν της ενιαυσίoυ ασματικής ακολουθίας, δαπάναις του Σταυράκη Αναγνώστου και του αρχιεπισκόπου Ευβοίας Νεοφύτου, του και προέδρου τότε της Ιεράς Συνόδου της Ελλάδος, τω 1856 εξέδωκε το των Καταβασιών Ειρμολόγιον και κατόπιν το σύντομον και αργόν Δοξαστάριον.
Κατά του Λεσβιακού συστήματος αντεπεξήλθον ο εν Αθήναις Ζαφείριος Ζαφειρόπουλος και οι εν Κων/πόλει Κωνσταντίνος Βυζάντιος Πρωτοψάλτης της Μ.Εκκλησίας και Θεόδωρος Φωκαεύς, επί τω ότι ο Γεώγιος Λέσβιος μετήλλαξε της μουσικής τα σημεία και ηύξησε τον αριθμόν των ήχων. Υπάρχουσιν oι πιστεύοντες ότι oι τρεις μουσικοί οι αντεπεξελθόντες κατά του Λεσβίου συστήματος έπραξαν τούτο, διότι είχον μεγάλης χρηματικής ποσότητος βιβλία εκδεδομένα μουσικά και εξηκολούθουν εκδίδοντες, μετερχόμενοι εις διάστημα είκοσι και επέκεινα ετών μόνοι αυτοί των τοιούτων βιβλίων το εμπόριον (και μάλιστα Θεοδωρος ο Φωκαεύς). Οι αυτοί έπεισαν τω 1848 τον πατριάρχην Άνθιμον ΣΤ΄ τον από Εφέσου να εκδώση και πατριαρχικήν Εγκύκλιον κατά του Λεσβιακού συστήματος. Ο Λέσβιος εδημοσίευσεν εν Αθήναις τω 1848 ανασκευήν της κατά των μουσικών βιβλίων του συστήματος αυτού εκδοθείσης πατριαρχικής εγκυκλίου.
|
