Μάξιμος ο Ομολογητής
Μυσταγωγία (στην δημοτική)
Εισαγωγὴ - Σχόλια: πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Στανιλοάε,
Μετάφραση: Ἰγνάτιος Σακαλὴς.
ἐκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι 1997.
ΚΔ'. Ποιὰ μυστήρια ἐνεργεῖ κι ἀποτελειώνει μὲ ὅσα τελοῦνται κατὰ τὴν ἁγία σύναξη ἀνάμεσα στοὺς πιστούς, ποὺ μὲ πίστη συναθροίζονται, ἡ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ παραμένει
Ἐνόμιζε λοιπὸν ὁ μακαριστὸς γέροντας, καὶ δὲ σταματοῦσε νὰ προτρέπη κάθε Χριστιανό, ὅτι πρέπει νὰ περνάη τὸν καιρὸ του μέσα στὴν ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ μὴ λείπη ποτὲ ἀπὸ τὴν ἁγία σύναξη, ποὺ γίνεται μέσα σ' αὐτή. Γιατί σ' αὐτὴ μέσα παραμένουν ἅγιοι ἄγγελοι, ποὺ γράφουν ὅσους κάθε φορὰ μπαίνουν, τοὺς παρουσιάζουν στὸ Θεὸ καὶ κάνουν τὶς παρακλήσεις τους γι' αὐτούς. Εἶναι ἀκόμα καὶ ἡ ἀόρατη χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πάντα βέβαια παροῦσα, μὲ ἰδιαίτερον ὅμως τρόπο κατὰ τὴν ὥρα τῆς ἁγίας σύναξης, ποὺ καθέναν ἀπὸ τοὺς παρόντες, τὸν μεταβάλλει καὶ τὸν μεταμορφώνει καὶ ποὺ ἀληθινὰ τὸν ξαναπλάθει πρὸς τὸ θεϊκώτερο, ἀνάλογα μὲ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό του, καὶ τὸν ὀδηγεῖ σὲ ὅ,τι συμβολίζουν τὰ μυστήρια ποὺ τελοῦνται. Κι ἂς μὴν αἰσθάνεται ἐκεῖνος —ἂν τύχη ν' ἀνήκη στοὺς νήπιους κατὰ τὴν πίστη πρὸς τὸ Χριστὸ— κι ἂς ἀδυνατῆ ν' ἀτενίση στὸ βάθος αὐτῶν ποὺ γίνονται• κι ἂς μὴν αἰσθάνεται ὅτι ἡ χάρη, ποὺ καθένα ἀπὸ τὰ θεῖα σύμβολα τῆς σωτηρίας δηλώνει, ἐνεργεῖ μέσα του καὶ κατὰ μία σειρὰ καὶ τάξη βαδίζει ἀπὸ τ' αὐριανὰ ὡς τὸ τέλος ὅλων.(76)
Κατὰ τὴν πρώτη εἴσοδο δηλώνεται ἡ ἀποβολὴ τῆς ἀπιστίας, ἡ αὔξηση τῆς πίστης, ἡ ἐλάττωση τῆς κακίας, ἡ πρόοδος τῆς ἀρετῆς, ἡ ἐξαφάνιση τῆς ἄγνοιας, ἡ προσθήκη τῆς γνώσης. Μὲ τὴν ἀκρόαση τῶν θείων λόγων δηλώνονται οἱ μόνιμες κι ἀμετάθετες ἕξεις καὶ διαθέσεις τῆς πίστης, ποὺ εἴπαμε, καὶ τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς γνώσης, ἐνῶ μὲ τοὺς θείους ὕμνους ποὺ ἀκολουθοῦν, ἡ θεληματικὴ συγκατάθεση τῆς ψυχῆς πρὸς τὶς ἀρετές, καὶ ἡ πνευματικὴ γλυκύτητα κι εὐχαρίστηση ποὺ δοκιμάζει ἀπ' αὐτές. Μὲ τὴν ἱερὴ ἔπειτα ἀνάγνωση τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου δηλώνεται ἡ συντέλεια τοῦ γήινου φρονήματος, σὰν νὰ ἦταν ἡ συντέλεια τοῦ αἰσθητοῦ κόσμου. Μὲ τὸ κλείσιμο τῶν θυρῶν δείχνεται ἡ ἐπιθυμητὴ μετάβαση καὶ μετατόπιση τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὸ φθαρτὸ κόσμο τοῦτο στὸ νοητό. Κλείνοντας τὶς αἰσθήσεις, σὰν νὰ ἦσαν πόρτες, τὶς καθαρίζει ἀπὸ τὰ εἴδωλα τῆς ἁμαρτίας. Μὲ τὴν εἴσοδο τῶν ἁγίων μυστηρίων, δηλώνεται ἡ τελειότερη καὶ πνευματικώτερη καὶ νέα διδασκαλία καὶ γνώση, σχετικὰ μὲ τὴν οἰκονομία τοῦ Θεοῦ γιὰ χάρη μας. Μὲ τὸ θεῖο ἀσπασμό, ἡ ταυτὸτητα ὅλων μὲ ὅλους καὶ πρῶτα τοῦ καθενὸς μὲ τὸν ἑαυτό του καὶ τὸ Θεό, ταυτότητα κατωχυρωμένη μὲ ὁμόνοια, μὲ ὁμοφροσύνη καὶ ἀγάπη. Μὲ τὴν ὁμολογία τοῦ συμβόλου τῆς πίστεως, ἡ κατάλληλη εὐχαριστία μας γιὰ τοὺς ἀνέλπιστους τρόπους τῆς σωτηρίας μας. Μὲ τὸ Τρισάγιο, ἡ ἕνωση καὶ ἰσοτιμία μας μὲ τοὺς ἁγίους ἀγγέλους καὶ ἡ ἀκατάπαυστη, ἁρμονικὴ μελωδικότητα τῆς δοξολογίας τοῦ Θεοῦ. Μὲ τὴν προσευχή, κατὰ τὴν ὁποία γινόμαστε ἄξιοι νὰ καλοῦμε Πατέρα τὸ Θεό, ἡ γνησιώτατη υἱοθεσία μὲ τὴ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μὲ τὸ «Εἷς Ἅγιος» καὶ τὰ ὑπόλοιπα, ἡ χάρη καὶ ἡ οἰκειότητα, πού μας ἑνοποιεῖ μὲ τὸ Θεό. Μὲ τὴν ἁγία μετάληψη τῶν ἀχράντων καὶ ζωοποιῶν μυστηρίων, ἡ δυνατὴ νὰ πραγματοποιηθῆ ἑνότητα καὶ ταυτότητα μ' ἐκεῖνον κατὰ συμμετοχὴ ἀπὸ ὁμοιότητα• ἐξαιτίας της ἀξιώνεται ὁ ἄνθρωπος, νὰ γίνη ἀπὸ ἄνθρωπος θεός.
Γιατὶ ὅσες δωρεὲς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πιστεύομε ὅτι ἔχουμε λάβει ἐδῶ μὲ τὴ χάρη ποὺ δίνει ἡ πίστη, αὐτὲς πιστεύομε ὅτι θὰ λάβωμε στὴ μέλλουσα ζωὴ ἀληθινά, στὴν ἴδια τὴν πραγματική τους ὑπόσταση, ἐπειδὴ φυλάξαμε κατὰ τὴ δύναμή μας τὶς ἐντολές, σύμφωνα μὲ τὴ στέρεη ἐλπίδα τῆς πίστης μας καὶ τὴ σταθερὴ καὶ ἀδιάψευστη ὑπόσχεση Ἐκείνου πού μᾶς ὑποσχέθηκε. Καὶ θὰ βρεθοῦμε ἀπὸ τὴ χάρη τῆς πίστης στὴ χάρη τῆς μορφῆς• θὰ μᾶς μεταμορφώση δηλαδὴ ὁ Θεὸς καὶ Σωτῆρας μας Ἰησοῦς Χριστὸς κατὰ τὸν ἑαυτό του, ἀφοῦ ἀφαιρέση ἀπὸ μᾶς τὰ γνωρίσματα τῆς φθορᾶς καὶ μᾶς χαρίση τὰ ἀρχικὰ μυστήρια, ποὺ ὑποδηλώθηκαν μὲ τὰ ἐδῶ αἰσθητὰ σύμβολα.
Ὑποσημειώσεις
76. Ἡ παρουσία μέσα στὴν Ἐκκλησία, προπάντων τὴν ὥρα τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν, εἶναι ὠφέλιμη ἀκόμη καὶ γι' αὐτοὺς ποὺ δὲν αἰσθάνονται νὰ μεταπλάθωνται σ' αὐτὸ ποὺ σημαίνεται μὲ τὴν κάθε βαθμίδα τῶν μυστηρίων, ποὺ τελοῦνται μέσα στὴν Ἐκκλησία. Εἶναι ὠφέλιμη γιὰ λόγους ἀντικειμενικούς. Μέσα στὴν Ἐκκλησία εἶναι ἐπίσης παρόντες οἱ ἄγγελοι ποὺ γράφουν αὐτοὺς ποὺ ἔρχονται στὴν Ἐκκλησία καὶ προσεύχονται γι' αὐτούς. Ἐκεῖνοι δηλαδὴ ποὺ ἔρχονται στὴν Ἐκκλησία, κοντὰ στὸ Θεό, ἔρχονται ἐπίσης κοντὰ στοὺς ἀγγέλους ἢ σὲ κοινωνία προσευχῆς μ' αὐτούς. Μ' αὐτὸ ἐγγράφονται μέσα στὴ μνήμη τῶν ἀγγέλων ἤ, κατὰ κάποιο τρόπο, μέσα στὸ ἴδιο τὸ εἶναι τῶν ἀγγέλων. Ἡ παρουσία μέσα στὴν Ἐκκλησία εἶναι ἀκόμα ὠφέλιμη γιὰ τὴ χάρη ποὺ εἶναι παροῦσα μέσα στὴν Ἐκκλησία, προπάντων κατὰ τὴν ὥρα τῆς Λειτουργίας, καὶ ἡ ὁποία, μὲ ὅλα τὰ σύμβολα τῆς σωτηρίας ποὺ τελεσιουργοῦνται μέσα στὴν Ἐκκλησία, ὁδηγεῖ βαθμιαῖα καθένα, σύμφωνα μὲ τὴν κατάστασή του, πρὸς τὶς καταστάσεις ποὺ ὑποσημαίνονται ἀπὀ τὶς πιὸ ὑψηλὲς πράξεις καὶ λέξεις τῆς θείας Λειτουργίας. Καὶ ὁ Ἅγιος Μάξιμος δείχνει ἀκόμη μία φορά, σ' ἀνακεφαλαίωση, τὴ σειρὰ τῶν βαθμῶν, στοὺς ὁποίους ὑψώνεται ἡ ψυχὴ κατὰ τὴ διαδρομὴ τῆς θείας Λειτουργίας.
|
