Μάξιμος ο Ομολογητής
Μυσταγωγία (στην δημοτική)
Εισαγωγὴ - Σχόλια: πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Στανιλοάε,
Μετάφραση: Ἰγνάτιος Σακαλὴς.
ἐκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι 1997.
ΙΒ'. Ποιὰ σημασία ἔχουν οἱ ἀναφωνήσεις πρὸς τὴν εἰρήνη
Μὲ τὶς ἀναφωνήσεις πρὸς τὴν εἰρήνη, ποὺ γίνονται μέσα ἀπὸ τὸ ἱερὸ βῆμα μὲ ὁρισμὸ τοῦ ἀρχιερέα ἐπειτ' ἀπὸ κάθε ἀνάγνωσμα, καθώριζε ὁ σοφὸς γέροντας, ὅτι φανερώνονται οἱ θεϊκὲς εὐαρεστήσεις, ποὺ μεταφέρουν οἱ ἅγιοι ἄγγελοι. Μ' αὐτὲς ὁρίζει ὁ Θεὸς τ' ἀγωνίσματα ἐκείνων, ποὺ ἀντιμετωπίζουν μὲ νόμιμη ἄθληση γιὰ χάρη τῆς ἀλήθειας τὶς ἀντίθετες δυνάμεις καὶ διαλύει τὶς ἀόρατες συμπλοκές, παρέχοντας εἰρήνη μὲ τὴν κατάργηση τοῦ σώματος τῆς ἁμαρτίας κι ἀντιπροσφέροντας στοὺς ἁγίους ἐξαιτίας τῶν ἀγώνων τους γιὰ τὴν ἀρετὴ τὴ χάρη τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὰ πάθη. Ἔτσι, ἐλεύθεροι ἀπὸ τὸ βάρος τοῦ πολέμου αὐτοῦ, νὰ κατευθύνουν τὶς δυνάμεις τῆς ψυχῆς τους στὴν πνευματικὴ καλλιέργεια, στὴν ἄσκηση δηλαδὴ τῶν ἀρετῶν. Μ' αὐτὲς ἐσκόρπισαν τὶς ὀρδὲς τῶν πονηρῶν πνευμάτων κι εἶχαν ἀρχηγὸ τοὺς τὸ Θεὸ καὶ Λόγο, ποὺ ἀχρήστεψε τὰ ὀδυνηρὰ καὶ δυσαπόκρουστα τεχνάσματα τοῦ διαβόλου.(49)
Ὑποσημειώσεις
49. Οἱ προτροπὲς στὴν εἰρήνη, ποὺ δίνονται ἀπὸ τὸ ἐσωτερικό του ἱεροῦ βήματος, θὰ μποροῦσαν νὰ εἶναι οἱ «ἐκτενεῖς», ποὺ παρεμβάλλονται ἀνάμεσα στ' ἀναγνώσματα τῶν τριῶν ψαλμῶν καὶ τῶν ὕμνων ποὺ ἀναφέραμε. Σημαίνουν τὴν ἀμοιβὴ τῆς εἰρήνης, ποὺ στάλθηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ μὲ τοὺς ἀγγέλους σ' αὐτούς, ποὺ τὸν ἔχουν ὑμνήσει- κι ἔχουν κάμει προσπάθειες γιὰ νὰ καθαριστοῦν ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες καὶ ν' ἀποκτήσουν τἰς ἀρετές. Μ' αὐτὴν τὴν εἰρήνη, ὁ Θεὸς θέτει τέλος στὶς μάχες ἐκείνων ποὺ ἀγωνίσθηκαν ἐνάντια στὶς σκοτεινὲς δυνάμεις, ἐξασθενίζοντας τὶς ἐφόδους τοῦ πονηροῦ καὶ τὸ «σῶμα τῆς ἁμαρτίας» (Ρωμ. 6,6). Ὁ Θεὸς τοὺς δίνει τὴ χάρη τῆς ἀπάθειας σὰν ἀντάλλαγμα τῶν προσπαθειῶν τους γιὰ τὴν ἀρετή. Ἡ κατάσταση αὐτὴ εἶναι ἀνώτερος πνευματικὸς βαθμός, ὄχι μόνο ἀπὸ τὸν ἀγῶνα ἐνάντια στὶς ἁμαρτίες, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὶς προσπάθειες γιὰ τὶς ἀρετές. Φτασμένοι στὴν κατάσταση αὐτήν, οἱ πιστοὶ συνεχίζουν ν' ἀναπτύσσουν τὶς ἀρετές• ἀλλὰ αὐτὸ γίνεται μ' εὐκολώτερο τρόπο, ὄχι ὅπως προηγουμένως, μέσα στὸν ἀγῶνα ἐναντίον τῶν πειρασμῶν. Εἶναι ὁ τρίτος βαθμὸς τῆς πρακτικῆς φάσης τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ἔπειτα ἀπὸ τὴν ὁποία θὰ ἐπακολουθήση ἡ θεωρητικὴ φάση. Οἱ πιστοὶ ἔχουν ἑδραιωθῆ, σὲ κάποιο μέτρο, στὴν ἀρετή. Στὴν κυριολεξία οἱ δυνάμεις τῆς ψυχῆς δὲν ἦσαν μόνες οὔτε κατὰ τοὺς δύο πρώτους βαθμούς, ἀλλὰ ὁ Θεὸς καὶ ὁ ὑπέρτατος Λόγος, κατευθύνοντας καὶ ἐνισχύοντας τὸν ἀνθρώπινο λόγο, ἀγωνίζονταν μαζὶ μ' αὐτὸν ἐπίσης κατὰ τὴ διάρκεια τῶν πρώτων βαθμῶν, τὴ μάχη δηλαδὴ ἐνάντια στοὺς πειρασμοὺς καὶ τὴν οἰκοδόμηση τῆς ἐνάρετης ζωῆς.
|
