Μάξιμος ο Ομολογητής
Μυσταγωγία (στην δημοτική)
Εισαγωγὴ - Σχόλια: πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Στανιλοάε,
Μετάφραση: Ἰγνάτιος Σακαλὴς.
ἐκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι 1997.
ΙΑ'. Τί συμβολίζουν τὰ θεῖα ψάλματα
Ἡ πνευματικὴ πάλι χάρη τῶν θείων ψαλμάτων, ἔλεγε ὅτι φανερώνει τὴ γλυκύτητα τῶν θείων ἀγαθῶν. Αὐτὴν ποὺ φτερώνει τὴν ψυχὴ πρὸς τὸν τέλειο κι εὐτυχισμένον ἔρωτα τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ἐρεθίζει πιὸ πολὺ νὰ μισῆ τὴν ἁμαρτία.(48)
Ὑποσημειώσεις
48. Θὰ μποροῦσε νὰ πῆ κανεὶς ὅτι αὐτὰ τὰ ἄσματα ἦσαν ἐκεῖνα ποὺ παρεμβάλλονταν ἀνάμεσα στοὺς τρεῖς ψαλμοὺς ποὺ ἀναφέραμε. Ἡ προσοικείωση τῶν ἀρετῶν δὲν πραγματοποιεῖται μόνο μὲ τὶς προσπάθειες ποὺ στηρίζονται σὲ σοφὴ κρίση ἢ σὲ μιὰ ὀρθολογικὴ ἐκτίμηση τῶν θείων νόμων, ἀλλὰ ἐπίσης μὲ τὴ γλυκύτητα, τὴν ὁλοένα μεγαλύτερη, τῆς σοφίας καὶ τῆς ἀγαθότητας τοῦ Θεοῦ, στὶς ὁποῖες οἱ ἀρετές μας μετέχουν, καθὼς γίνονται ἐσωτερικὴ γλυκύτητα ἐκείνου ποὺ προχωρεῖ στὴν ἀρετή. Ἡ χαρὰ καὶ ὁ ἐνθουσιασμὸς ποὺ προέρχονται ἀπὸ αὐτὴ τὴ θεία γλυκύτητα, γεννημένα μέσα μας ἀπὸ τὶς ἀρετές, ἐκφράζονται μὲ τὰ ᾄσματα. Ἡ θαυμαστὴ πνευματικὴ ὡραιότητα τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ζωῆς ποὺ μετέχει σ' Αὐτὸν δὲν μπορεῖ νὰ κατανοηθῆ πλήρως μέσα σὲ σύνορα, ποὺ καθορίζουν οἱ σημασίες τῶν λέξεων. Ὁ ἀνερμήνευτος πλοῦτος τους ἐκφράζεται πληρέστερα μὲ τὴ μουσικὴ ποὺ ξεχειλίζει ἀπὸ τὰ σύνολα τῶν νοημάτων, ποὺ ὁρίζουν οἱ λέξεις. Αὐτὴ ἡ χαρὰ σοφίζει περισσότερο τὴν ψυχὴ στὶς προσπάθειές της νὰ παραμείνη πάνω στὸ δρόμο τῶν ἀρετῶν καὶ ν' ἀντισταθῆ στὶς κατώτερες ἁμαρτωλὲς τάσεις. Ἡ ἐγωιστικὴ ἱκανοποίηση τῆς ἁμαρτίας μαραίνεται μπροστὰ στὴν εὐγενῆ ἱκανοποίηση τοῦ ξεπεράσματος τοῦ ἑαυτοῦ μας, τῆς ἕνωσης μὲ τὸν καθαρὸ σὲ ὅλα Θεὸ καὶ τῆς καθαρῆς ἀδελφότητας μὲ τοὺς ἄλλους. Τὸ ἆσμα ἑνοποιεῖ τὶς ψυχές, κάνοντάς τες νὰ ἐπικοινωνοῦν μεταξὺ τους πέρα ἀπὸ κάθε σύνορο καὶ ἑνοποιῶντας τες μέσα στὴν ἀπέραντη καὶ ζωοποιὸ χαρά, περισσότερο ἀπ' ὅ,τι οἱ λέξεις μέσα στὸ νόημά τους, ποὺ εἶναι περιωρισμένο καὶ διαφορισμένο, ποὺ χωρίζει καὶ περιορίζει καὶ γι' αὐτὸ οἱ ψυχὲς ἐνισχύονται στὶς ἀγαθές τους προθέσεις ἡ μία ἀπὸ τὴν ἄλλη καὶ ἀπὸ τὸ Θεό, τὴν πηγὴ αὐτῆς τῆς ἀπέραντης ζωοποιοῦ χαρᾶς. Ἡ μελωδία κάνει κοινὰ καὶ ἀγαπητὰ τὰ νοήματα τῶν λέξεων, οἱ ὁποῖες εἶναι ἡ ἐν δυνάμει βάση τοῦ ἄπειρου πλούτου τῶν νοημάτων ποὺ ἐκφράζονται μὲ τὴ μελωδία. Δημιουργεῖ μιὰ κοινωνία ἢ τὸ κοινὸ «ἐγώ» τῆς λειτουργικῆς κοινότητας. Ἂν οἱ ἀρετὲς καλοῦνται ν' ἀνεβάσουν τοὺς πιστοὺς πάνω ἀπὸ τοὺς χωρισμούς, ποὺ δημιουργεῖ ὁ ἁμαρτωλὸς ἐγωισμὸς ἀνάμεσά τους κι ἀνάμεσα σ' αὐτοὺς καὶ τὸ Θεό, ὁ ἔπαινος τῶν ἀρετῶν καἰ ὁ ἔπαινος τοῦ Θεοῦ, τοῦ ἀνώτατου προτύπου ὅλων τῶν ἀρετῶν, δίδει στοὺς πιστοὺς ἀκόμη μεγαλύτερη δύναμη, γιὰ νὰ προχωρήσουν στὶς ἀρετὲς καὶ νὰ πραγματοποιήσουν μ' αὐτὲς τὴν ἕνωση ἀνάμεσά τους κι ἀνάμεσα σ’ αὐτοὺς καὶ τὸ Θεό.
|
