Κωνσταντίνος Μανίκας
Η Εκκλησία της Ελλάδος και ο Διάλογος Ορθοδοξίας-Ρωμαιοκαθολικισμού κατά τις Α' και Β' Πανορθοδόξους Διασκέψεις της Ρόδου
Θεολογία 62 (1991) 11-20.
Μέρος 4
Αλλ΄ η σημαντικότερη προσφορά της Α΄ Πανορθοδόξου Διασκέψεως στο ζήτημα των σχέσεων των Εκκλησιών Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής, έγκειται στο γεγονός ότι, με την αναγραφή του στον κατάλογο θεμάτων της Πανορθοδόξου Προσυνόδου, το ενέταξε κατ’ αυτόν τον τρόπο και στην γενικότερη προοπτική με την οποία η Διάσκεψη αυτή αντιμετώπισε όλο το πλέγμα των διαχριστιανικών και διεκκλησιαστικών σχέσεων, όπως περιγράφεται σαφώς στην παράγραφο Α΄του κεφ. 5: «Μελέτη τῶν τρόπων προσεγγίσεως καὶ ἑνότητος τῶν Ἐκκλησιῶν ἐν προοπτικῇ πανορθοδόξῳ (16). Γίνεται έτσι φανερό, ότι η πρώτη αυτή παράγραφος του κεφαλαίου που περιγράφει τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο, καθιερώνει σαφή και απαραβίαστα κανονικά και εκκλησιολογικά κριτήρια, με βάση τα οποία επιβάλλεται στο εξής να μελετηθή και ν’ αντιμετωπισθή στην πράξη το λεπτό και πολύπλευρο αυτό ζήτημα εξ’επόψεως ορθοδόξου. Η δια της Α΄Πανορθοδόξου Διασκέψεως αναντίρρητη αναβίωση και επαναλειτουργία του θεσμού της συνοδικότητας και της συλλογικότητας, στοιχεία που αποτελούν την πεμπτουσία της διδασκαλίας και της κανονικής παραδόσεως της Ορθοδόξου ανατολικής Εκκλησίας, επέβαλε, και στο ζήτημα των σχέσεων με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, την από κοινού μελέτη των διαφορών, την αναζήτηση τρόπων προσεγγίσεως και τη λήψη συνοδικής αποφάσεως για διεξαγωγή θεολογικού διαλόγου εκ μέρους των Ορθοδόξων αυτοκεφάλων Εκκλησιών. Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε ενδεχόμενη παρέκκλιση από τα αμετακίνητα αυτά κανονικά και εκκλησιολογικά κριτήρια θα επέφερε αυτομάτως πλήγμα στην αρχή της πανορθοδόξου ενότητας και ομοφωνίας, η οποία αναγνωρίστηκε και έγινε πανηγυρικά αποδεκτή από την Διάσκεψη ως η μόνη ασφαλής και αποτελεσματική προϋπόθεση συμμετοχής και θετικής συμβολής της Ορθοδόξου εκκλησίας στην υπόθεση της παγχριστιανικής ενότητας (17).
Πιστή στις ανωτέρω θεμελιώδεις πανορθόδοξες αρχές, η Εκκλησία της Ελλάδος επέδειξε έκτοτε μια αυξημένη ευαισθησία σ’ ό,τι αφορούσε ειδικά τις σχέσεις της με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, αλλά και σε κάθε άλλη πρωτοβουλία που ελήφθη από οποιαδήποτε Ορθόδοξο αυτοκέφαλη Εκκλησία, ακόμη και από αυτό το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Γι αυτό και η περαιτέρω στάση της ηγεσίας της και του θεολογικού της κόσμου καθορίστηκε, κατά το μεγαλύτερο μέρος, από τη σταθερή και αμετακίνητη προσκόλλησή της στις αρχές αυτές, αλλά και από την μόνιμη απαίτησή της για την τήρησή τους από όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες.
Σημειώσεις
16. Βλ. σημ. αριθ. 10.
17. Πρβλ. την ουσιώδη ανάλυση πάνω στα κεντρικά αυτά σημεία που έκαμε ο καθ. Ι. Καρμίρης κατά την προσφώνησή του προς τα μέλη των ορθοδόξων αντιπροσωπειών, οπ. π., σ. 524-529. Βλ. επίσης και το κεφ. Αριθ. 4 του καταλόγου της Διασκέψεως, το οποίο πραγματεύεται αποκλειστικά τις «Σχέσεις των Ορθοδόξων Εκκλησιών προς αλλήλας», κυρίως στην παρ. Α΄, «Διορθόδοξοι σχέσεις», αυτόθι, σ. 510.
|
