Πρόλογος

Σε εμπνευσμένο άρθρο του, που δημοσιεύθηκε σε κυριακάτικη εφημερίδα των Αθηνών(1) ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ, αναφερόμενος στον εθνομάρτυρα Σμύρνης Χρυσόστομο, με συγκρατημένη οργή έγραψε:

«Προχθές μόλις ο υπουργός της Παιδείας κ. Σουφλιάς, δικαιολογώντας την αποτυχία των μαθητών στο μάθημα της Εκθέσεως Γ' Δέσμης στη διάρκεια των Πανελλαδικών Εξετάσεων, είπεν ότι οί μαθητές αστόχησαν δικαίως, διότι τους εζητήθη να περιγράψουν πρότυπα ζωής που η κοινωνία μας δεν προσφέρει. Και όμως τα πρότυπα υπάρχουν, με τη διαφορά ότι τα έχουν μερικοί καταδικάσει σε αφάνεια. Τα αληθινά πρότυπα έχουν παραμερισθεί και αντ' αυτών προβάλλονται ως πρότυπα η Νταϊάνα Ρός μόνον και ο Σιλβέστρε Σταλλόνε ή και ό Ριτς της «Τόλμης και Γοητείας». Είναι έγκλημα να έχουμε σαν έθνος, σαν Γένος πρότυπα διαχρονικής αξίας πεταμένα στα αζήτητα των εθνικών μας παρακαταθηκών. Η Εκκλησία τουλάχιστον δεν δικαιούται να σιωπά. Και ήδη ανοίγει την αυλαία της για να παρουσιάσει στο προσκήνιο, με τον φωτοστέφανο της αγιότητος και της προς τον Θεόν παρρησίας, τους αλησμόνητους ήρωες, τα πρότυπα που μας λείπουν, που μας έλειψαν».

Μακάρι να γίνει έτσι, αλλά μέχρι χθές δεν ήταν έτσι, με εξαίρεση ορισμένους φωτισμένους κληρικούς. Η Εκκλησία μας πρέπει ν' αγρυπνεί και ν' ανησυχεί για το τι διδάσκονται οι νέοι στα σχολεία μας. Έπρεπε ν' αντιδράσει δυναμικά και μαχητικά όταν προ δεκαετίας αφαιρέθηκε από το βιβλίο Δέσμης της Γ' Λυκείου το κεφάλαιο του «Νεοελληνικού Διαφωτισμού», ίσως διότι οι κυριώτεροι από τους μνημονευόμενους σ' αυτό εκπροσώπους ήσαν κληρικοι! Η Εκκλησία μας αγνοεί ότι και τώρα, μετά την επανεισαγωγή του κεφαλαίου, πουθενά δεν αναγράφεται ότι ο Ιώσηπος Μοισιόδαξ ήταν ιεροδιάκονος και ότι οι θρυλικοί Δημητριείς, οι συγγραφείς της «Γεωγραφίας Νεωτερικής», ήσαν κληρικοι! Η Εκκλησία μας αγνοούσε ότι το αποσυρθέν προσφάτως βιβλίο της Γ' Γυμνασίου αφιέρωνε στον ηγούμενο Γαβριήλ και το Αρκάδι μισή αράδα! Αλλά και σήμερα σιωπά, όταν το βιβλίο Δέσμης στό οποίο εξετάζονται χιλιάδες παιδιά γράφει για τον έθνομάρτυρα Χρυσόστομο μόνο τα ακόλουθα: «Τα θύματα υπήρξαν μυριάδες, ανάμεσά τους και ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος» (σελ. 342) και παραπέμπει σε πηγή, η οποία περί του μαρτυρίου του δεν λέγει τίποτα!

Σήμερα οι τοπικές Εκκλησίες μας πήραν την πρωτοβουλία να τιμήσουν ως μάρτυρες αγίους τους μικρασιάτες κληρικούς που έπεσαν θύματα της τουρκικής θηριωδίας. Προχθές 10 Σεπτεμβρίου η Κόρινθος και σήμερα 12 Σεπτεμβρίου η Νέα Ιωνία Βόλου υπό την σκέπη του Ιερού Ναού της Ευαγγελιστρίας, την οποία έφτιαξαν προτού καν ριζώσουν στον τόπο αυτό οι Ιωνιώτες πρόσφυγες, τιμούν όχι μόνο ως μάρτυρες αλλά και ως αγίους τους μικρασιάτες εθνο-ιερομάρτυρες, επικαλούμενες «τις προς τον Κύριον πρεσβείες των», όπως γράφει ο σεβ. Δημητριάδος. Ξέρουμε τη δύσκολη θέση του Πατριαρχείου, που λειτουργεί και ιερουργεί μέσα στο στόμα του λύκου. Αλλά η καθοσίωση του Χρυσοστόμου και των συμμαρτύρων του έχει ήδη συντελεσθεί μέσα στην πιο μεγάλη Εκκλησία της Ελληνικής Ορθοδοξίας, την ψυχήν του ορθοδόξου ποιμνίου. Ήδη από το 1923, ένα χρόνο μετά την τραγωδία, είχε δημοσιευθεί ιερά ασματική ακολουθία προς τιμήν του Χρυσοστόμου και των ιερομαρτύρων της Μικράς Ασιας. Συνέβη εδώ ότι και στην περίπτωση του Πατροκοσμά. Η αναγνώριση της αγιότητός του περνά πρώτα από τη συνείδηση του θρησκευομένου λαού και μετα επικυρώνεται τυπικά από την επίσημη Εκκλησία.

__________________________