Kαι πάλι στη Δράμα

Μετά την επανάσταση των Νεοτούρκων (3 Ιουλίου 1908)

και την παροχή γενικής αμνηστίας (24 Ιουλίου 1908), ο Χρυσόστομος έσπευσε να επανέλθει στη Δράμα. Στην υποδοχή του παρευρέθη μέχρι κι ό Τούρκος σωματάρχης! Αλλά τις πρώτες μέρες ευφορίας διεδέχθησαν ημέρες πικρίας. Οι Νεότουρκοι ήσαν φανατικώτεροι από τους Παλαιοτούρκους. Στόχος τους ο βίαιος εκτουρκισμός. Ο διοικητής Σερρών απαγορεύει στο Χρυσόστομο να ττεριοδεύει στα χωριά. Οι Βούλγαροι, χωρίς να υπάρχει μόνιμο βουλγαρικό στοιχείο στη Δράμα, άνοιξαν δικό τους σχολείο. Στις διαμαρτυρίες του Χρυσοστόμου, οι Τούρκοι απαντούν με διατύπωση νέων κατηγοριών εναντίον του. Στο τουρκικό κοινοβούλιο ο Έλλην βουλευτής Κοσμίδης διαμαρτύρεται για τις διώξεις του Μητροπολίτη. Ο υττουργός Εσωτερικών, ο διαβόητος Χιλμή Πασάς, που το 1903 είχε διορισθεί

γενικός επιθεωρητής Μακεδονίας, κατηγορεί τον Χρυσόστομο, για υπονομευτική δράση. Ο αλύγιστος Ιεράρχης με εττιστολή του προς τον πρόεδρο της τουρκικής βουλής κατηγορεί τον Χιλμή ότι προβάλλει «έκ δυσμενούς ττροθέσεως εώλους σπερμολογίας ώς αληθή γεγονότα». Τα πράγματα παίρνουν δυσάρεστη τροπή, όταν ο Βούλγαρος Πανίτσα* σκότωσε στην Ξάνθη τον Ηλία Χατζηγεώργιεφ, πρόεδρο του βουλγαρικού κομιτάτου Δράμας και οι Βούλγαροι βερχοβιστές επέρριψαν την ευθύνη στους Έλληνες, και μάλιστα στον επικήδειο λόγο που εκφώνησε ο διερμηνέας του βουλγαρικού προξενείου κατηγόρησε σαν ηθικό αυτουργό τον Χρυσόστομο!

Ο Μητροπολίτης για ν' αποφύγει την έκρηξη του φυλετικού μίσους αποσύρθηκε δήθεν για λουτροθεραπεία στην Καβάλα. Από εκεί διατάχθηκε να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη, όπου φιλοξενήθηκε στα Πατριαρχεία. Αυτή είναι η δεύτερη εξορία του. Εν τω μεταξύ απέθανε ο Μητροπολίτης Σμύρνης Βασίλειος και η Ιερά Σύνοδος εξέλεξε παμψηφεί διάδοχό του τον Χρυσόστομο (11 Μαρτίου 1910).

__________________

* Ο Πανίτσα ήταν υπαρχηγός του διαβόητου κομιτατζή Σαντάσκη, που πρώτος έριξε το σύνθημα για ενιαία και

ανεξάρτητη Μακεδονία. Οι Βούλγαροι αντιφρονούντες δολοφόνησαν τον Σαντάσκη το 1908. Τον διαδέχθηκε ο Πανίτσα, που κατά την περίοδο

1923 είχε επαφές με τον Γεν. Γραμματέα του Κ.Κ.Ε. Ελευθ. Σταυρίδη στην

Θεσσαλονίκη και Αθήνα, για να εξασφαλισθή η ανοχή της ελληνικής

κυβερνήσεως για μια επίθεση κομιτατζήδων από τη μεριά των ελληνικών συνόρων

τα της δικτατορικής κυβερνήσεως της Σόφιας.

Στην Αθήνα ο Πανίτσα έμενε στο ξενοδοχεϊο «Μέγας Αλέξανδρος» της Ομονοίας!