Μιχαήλ Α. Καλινδέρης
Αι Συντεχνίαι και η Εκκλησία επί Τουρκοκρατίας
Εκκλησιαστικαί Εκδόσεις Εθνικής Εκατονπεντηκονταετηρίδος. Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας, Αθήναι 1973
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'
ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΙΝ ΤΩΝ ΣΥΝΤΕΧΝΙΩΝ
ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΝ ΠΡΟΝΟΙΑΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
5. Υπέρ των αιχμαλώτων.
Η ανάρρυσις αιχμαλώτων θεωρουμένη ως πρώτιστον χριστιανικόν καθήκον κατά την διδασκαλίαν των Πατέρων της Εκκλησίας και προτιμοτέρα πάσης άλλης ευποιΐας ως συνδεομένη και με την πίστιν ότι διά της εξαγοράς εξήγετο ψυχή ζώσα από τής ασεβείας και της δουλείας, ανήκεν επί Τουρκοκρατίας εις την μέριμναν της Εκκλησίας, δεομένης άλλωστε καθ' ημέραν «υπέρ καμνόντων . . . ρύσεως αιχμαλώτων» κλπ. Ειδικόν υπούργημα, το του Πρωτεκδίκου, ήτο καθιερωμένον και ίδιον κιβώτιον «διά τους αιχμαλώτους» ήτο ανηρτημένον εις πολλούς ναούς, ειδικά δε γράμματα «τα αιχμαλωτικά» ή «περί ζητείας αιχμαλώτων» απέλυε κατά καιρούς το Πατριαρχείον διά σχετικάς συνδρομάς.
Αι συντεχνίαι συμμετείχον δι' εκτάκτων, μηνιαίων ή ετησίων συνδρομών, δεν είναι δε σπάνιαι αι περιπτώσεις, καθ' ας μαΐστορες κατέλειπον μέρος της περιουσίας των προς απελευθέρωσιν αιχμαλώτων «διά ψυχιχήν αυτών σωτηρίαν».
Εις την Ζάκυνθον, ως αναφέρει ο Ζώης, είχε συστηθή ήδη από του 1560 και ταμείον εξαγοράς αιχμαλώτων εκ της φοβεράς μάστιγος της ληστοπειρατείας (εξ Αλγερίου κυρίως προερχομένης). Αι δωρεαί εις το ταμείον τούτο προήρχοντο εξ ωρισμένων ποσών εξ όλων των εις τους λιμένας καταπλεόντων πλοίων αναλόγως της χωρητικότητός των, εκ των κατά τας διαθήκας των συμβολαιογράφων προαιρετικών εισφορών -ο συμβολαιογράφος δι' όρκου και επί ποινή ισοβίου στερήσεως του επαγγέλματος υπεχρεούτο να ερωτά, εάν επεθύμουν ν' αφήσουν κάτι εις το ταμείον των αιχμαλώτων- και εκ των εισφορών των εκκλησιαζομένων, προτρεπομένων πάντοτε παρά των ιερέων, εις το ειδικον κιβώτιον διά τους αιχμαλώτους. Το ταμείον τούτο εξηκολούθησε να λειτουργή μέχρι της πτώσεως της Βενετοκρατίας. Επί Αγγλικής προστασίας το 1819 ή επιτροπή του ταμείου προέβλεψε διά την είσπραξιν όχι μόνον διά το ταμείον αιχμαλώτων, αλλά και του νοσοκομείου ορίσασα τα υπολείμματα διά την ανοικοδόμησιν του αυτού νοσοκομείου των ενδεών της πόλεως, συνενωθέντος μετά του εκθετοτροφείου.
|
