Φώτιος ὁ Μέγας
Ἐπιστολὴ πρὸς Βούλγαρον Ἡγεμόνα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: ΠΑΝ. Κ. ΧΡΗΣΤΟΥ
Ἀπὸ περιοδ. ΕΠΟΠΤΕΙΑ, Φεβρουάριος 1992, Ἀθήνα
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Πρὸς τὸν ἐκλαμπρότατο καὶ ἐνδοξότατο Μιχαὴλ ἡγεμόνα τῆς Βουλγαρίας ἐκ Θεοῦ ἀγαπημένο ἐν Κυρίῳ πνευματικὸ υἱὸ
Προοΐμιο
1. Οἱ ἄλλες χάριτες, ἐκλαμπρότατε καὶ ἀγαπημένε μας υἱέ, μικρὲς μόνο καὶ πρόσκαιρες ὠφέλειες παρέχουν σ' ἐκείνους ποὺ χορηγοῦνται. Ὅσες ὅμως ἔχουν τὴν ἰδιότητα νὰ καθιστοῦν τὴν ψυχὴ καλύτερη, καθαρίζοντάς την ἀπὸ τὴν πλάνη καὶ τὰ πάθη, καὶ προβάλλοντας τὴν αἴγλη καὶ λαμπρότητα τῶν ἀρετῶν καὶ τῆς ἀληθείας, αὐτὲς εἶναι ἀληθινὲς χάριτες- χορηγοῦν στὴν ψυχὴ τὴν ἀθάνατη καὶ θεοειδῆ μεγάλα κέρδη καὶ ἀθάνατα, καὶ τῆς προσπορίζουν τὸν ἀσύλητο καὶ οὐράνιο πλοῦτο. Ἡ πολυτιμότατη καὶ πρώτη ἀπὸ ὅλες τὶς ἄλλες χάρις εἶναι ἡ ἀπλάνευτη καὶ σωτήρια χειραγώγησις πρὸς τὸ θεῖο, τὴν ὁποία πρώτη καὶ μοναδικὴ χαρίζει ἡ μάθησις καὶ μύησις στὴν καθαρὴ καὶ ἀμώμητη πίστη μας, τῶν Χριστιανῶν. Αὐτὴ πραγματικά, ἀπαλλάσσοντας τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν πολύμορφη πλάνη καὶ καθαρίζοντας τὰ μάτια τῆς καρδιᾶς ἀπὸ τὴ σκοτεινιὰ ποὺ προκαλεῖ ἡ πλάνη, ἐπιτρέπει νὰ ἀτενίζωμε μέσα στὸ καθαρότατο κάλλος τῆς λατρείας μὲ τὴν καθαρὴ θεωρία τῆς ψυχῆς. Αὐτὴ ἡ θεωρία μᾶς ἀνεβάζει στὴν ἐπάνω ἀπὸ τὸ νοῦ οὐσία, τὸν ἀΐδιο καὶ δημιουργὸ τῶν ὅλων, κι ἔτσι βλέπομε, ὅσο εἶναι σὲ ἄνθρωπο δυνατό, σὰν σὲ καθρέπτη τὴν ἑνοειδῆ καὶ ὑπέρθεο θεότητα τῆς Τριάδος.
2. Ἐπειδὴ λοιπὸν εὑρήκαμε τὴν σώφρονα ψυχή σου ἄξια μιᾶς τέτοιας χάριτος καὶ δωρεᾶς (διότι εἴμαστε πεπεισμένοι ὅτι ἀγαπᾶς τὴν ἀρετὴ καὶ τὴν εὐσέβεια), τὴν φιλεύομε μὲ ἀγαπητὸ καὶ πολύτιμο δῶρο(1). Μέσα σ' αὐτὸ ἐντάξαμε τὸ ἱερὸ καὶ θεόσοφο μάθημα τῆς ἄχραντης καὶ καθαρῆς πίστεώς μας• παραθέτομε μιὰ σαφῆ καὶ σύντομη ἔκθεση γιὰ τὶς ἑπτὰ ἅγιες οἰκουμενικὲς συνόδους, σὰν χαρακώμα τοῦ θείου καὶ ὀρθοδόξου τούτου μαθήματος, ἀλλὰ δὲν θὰ ἀποσιωπήσωμε ἐντελῶς ὅσα καθοδηγοῦν τὸν βίο καὶ μαρτυροῦν τὴν ὀρθότητα τῆς πίστεως. Διότι, ὅπως τὸ νὰ ἐπιχειρῆ κανεὶς νὰ λέγη τὰ πάντα εἶναι ἀκαλαίσθητο, ἔτσι καὶ τὸ νὰ μὴ λέγη τίποτε εἶναι ἀφιλόκαλο.
3. Ὁ χρηστὸς ἄνθρωπος πρέπει νὰ ἒχη ἐμπηγμένες τὶς ἀρετὲς στὴν πίστι καὶ νὰ καταρτίζεται καὶ μὲ τὶς δύο. Πράγματι ἡ εὐθύτης τῶν δογμάτων προβάλλει τὴν κοσμιότητα τῆς διαγωγῆς, ἐνῶ ἡ καθαρότης τῶν πράξεων ἐξαγγέλλει τὴν θειότητα τῆς πίστεως• τὸ καθένα τους χωριστὰ ἀπὸ τὸ ἄλλο ἔχει τὴν τάσι νὰ ξεφεύγει καὶ νὰ παρασύρεται εὐκολώτερα, μὴ ἀνεχόμενο νὰ ἐγκατασταθῆ μόνο του στὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων. Ἀλλὰ γι' αὐτὰ θὰ γράψω ὑστερώτερα. Τώρα σου ἀφιερώνομε τὸ ἱερὸ καὶ θεόχρηστο μάθημα τῆς ἱερᾶς λατρείας μας.
|
