On Line Library of the Church of Greece

Νίκος Θ. Μπουγάτσος

Η Ορθόδοξη Θεολογία για το σκοπό του Γάμου

Εκδ. Επτάλοφος, Αθήνα 1989. © Νίκος Μπουγάτσος

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Με τη μελέτη αυτή ελπίζω πως έχει επιτευχθεί να βρεθεί ο αληθινός σκοπός του Ορθόδοξου χριστιανικού γάμου. Κι ακόμη ότι βρέθηκε η ιεράρχηση των δευτερευόντων ή ενδιαμέσων σκοπών του. Κι αυτά συμφωνούν με τη διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας και με τον ορθό λόγο. Γιατί φρονώ πως η ορθόδοξη χριστιανική πίστη συμπίπτει με την πλήρη επιστημονική αλήθεια. Ενώ δηλ. ο Χριστιανισμός διακηρύσσει ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια με τη θεία αποκάλυψη, η επιστήμη ως σύνολο (άσχετα με την προσωπική πίστη των ανθρώπων, επιστημόνων), προσπαθεί να βρει την απόλυτη αλήθεια με την έρευνα. Αν ο τρόπος της ερμηνείας της αποκεκαλυμμένης (χριστιανικής) αληθείας είναι σωστός και ο τρόπος της έρευνας των (απίστων έστω) επιστημόνων είναι αλάθητος, τότε φρονώ ακράδαντα πως θα συμπέσουν τα συμπεράσματά τους και θα ταυτισθεί η επιστημονική προς τη χριστιανική αλήθεια, γιατί μία είναι η πραγματική αλήθεια.  

Προσπάθησα να αντλήσω στοιχεία για την παρούσα μελέτη από αυτές τις θείες πηγές της Ορθόδοξης διδασκαλίας, δηλ. την Aγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση. Kαι η μεν αξία της Αγίας Γραφής ως πηγής της εξ αποκαλύψεως αληθείας είναι σχεδόν αναμφισβήτητη, όμως δεν εκτιμάται όσο πρέπει στις ημέρες μας η Ιερά Παράδοση. Ελπίζω πως η ευρύτητα της αντίληψης και η βαθύτητα της εξέτασης των θεμάτων από τους Πατέρες της Εκκλησίας, ιδίως των πρώτων αιώνων, δύναται να εκτιμηθεί¹ και από την παρούσα μελέτη. Αλλά ο πλούτος της πατερικής φιλολογίας με την ευρύτητα, τη βαθύτητα, το ρεαλισμό και την τόλμη της χριστιανικής σκέψης των Πατέρων είναι ανεπαρκώς γνωστός, και γι'αυτό ελάχιστα χρησιμοποιείται.

  (Ο έπειτα μητροπολίτης Αιμιλιανός Τιμιάδης², με αφορμή την Ορθόδοξη Προσύνοδο έγραφε για το θέμα του γάμου το 1968: «Μία θεολογική επανατοποθέτησις του γάμου θα δείξη ότι από της εποχής της θείας ενανθρωπίσεως και Αναστάσεως, ο γάμος έχει νέον νόημα. Μεταμορφώνει τους ενωθέντας (συζύγους) εις ιερείς της κατ' οίκον Εκκλησίας, εις συνεργούς του Θεού, υποψηφίους διά την Βασιλείαν Του, και κατά πάντα εργαζομένους αγιότητα»).

  Η μελέτη τέτοιων θεμάτων όπως ο σκοπός του γάμου, δεν ικανοποιεί απλώς τη φιλομάθεια του ανθρώπου, ούτε προάγει απλώς την επιστήμη, αλλά με την πλήρη κατανόηση του θέματος δίνει τις γνωσιολογικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη, εμβάθυνση και βίωση του Ορθόδοξου χριστιανικού τρόπου ζωής, σε εποχή που ο θεσμός του γάμου πολύ απομακρύνθηκε από το Ορθόδοξο χριστιανικό πνεύμα, με την εύκολη χρήση του διαζυγίου και των άλλων ποικίλων εκτροπών. Φρονώ λοιπόν ότι η μελέτη αυτή για το σκοπό του γάμου συμβάλλει στη γνώση και ιδίως στη συνειδητοποίηση της αληθινής Ορθόδοξης χριστιανικής αντίληψης της ζωής σχετικά με το γάμο των πιστών, και επομένως στην προαγωγή της Εκκλησίας, του μυστικού δηλαδή σώματος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού (Α' Κορ. ιβ', 27).

***

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

1. Διά να εκτιμηθούν με ακρίβειαν οι Έλληνες Πατέρες, ας μελετηθή το «Η αξία της διδασκαλίας των Ελλήνων Πατέρων» εις την Εισαγωγήν του βιβλίου μου «Κοινωνική Διδασκαλία Ελλήνων Πατέρων. Κείμενα», τ. 1 έκ. 2α (1988), σ. 28-34, ή εις το βιβλίο «Οι Έλληνες Πατέρες και τα Κοινωνικά Προβλήματα» (Αθήνα 1988), σ. 28-34.

2. Μητροπολίτης και καθηγητής Αιμιλιανός Τιμιάδης, Εν όψει της Συνόδου: Το βίωμα του μυστηρίου του γάμου, εις π. Εκκλησία, 45 ( 1968), σ. 10-13.

______________________________

ΕΠΙΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Tη μελέτη αυτή: «Η Ορθόδοξη Θεολογία για το σκοπό του Γάμου» συνέταξα το 1962 και 1963 στήν καθαρεύουσα με τίτλο: «Ο σκοπός του γάμου». Με την επιμονή μερικών φίλων συναδέλφων μου τη δημοσιεύω σήμερα, έπειτα από 25 χρόνια, αφού τη συμπλήρωσα βιβλιογραφικά και σε δύο-τρία σημεία του κειμένου, και παρεκάλεσα τον εκλεκτό φιλόλογο γυμνασιάρχη και αγαπητό συγγενή μου κ. Ιωάν. Αμούντζα να μεταγλωττίσει μόνο το κείμενο.  

Τα δακτυλογραφημένα χειρόγραφά μου από την άνοιξη του 1963 ειχαν υπ' όψη τους οι συντάκτες του άρθρου «Γάμος: Aγ.Γραφή-Δογματική» της ΘΗΕ¹.

  Με τη δημοσίευση της μελέτης μου αυτής ελπίζω: 1) Να παύσει η αβεβαιότητα για το σκοπό τον Ορθόδοξου γάμου και να μην «παραμένει προβληματική η αξιολόγηση και ιεράρχηση των σκοπών του γάμου». - 2) Να εκτιμηθεί η ορολογία («εγκοίτωση των επιθυμιών», «ηθική τελείωση») ως σαφής, παραστατική και ακριβής έκφραση της Ορθόδοξης θεολογικής σκέψης. Kαι 3) να γίνει αποδεκτή η σωστή ιεράρχηση των (ενδιαμέσων) σκοπών όπως και ο τελικός σκοπός του Ορθόδοξου χριστιανικού γάμου.

***

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΕΠΙΛΟΓΙΚΟΥ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΟΣ

1) Μ. Σιώτη, Ι.Καρμίρη, Γάμος (Αγ.Γραφή, Δογματική), ΘΗΕ, 4 (1964), 202-205 και 205-209.

_______________________________