Ἀποφθέγματα τῶν ἁγίων ἀσκητῶν μας
ἔχει ἀρχίσει νὰ συγκεντρώνει ἡ
Ἐκκλησία σὲ συλλογὲς ἤδη ἀπὸ τοὺς
πρώτους αἰῶνες τοῦ μοναστικοῦ βίου.
Τὸ ἀπόφθεγμα συνήθως πηγάζει ἀπὸ τὴν
προσωπικὴ σχέση γέροντα καὶ μαθητῆ ἢ
ἀπὸ τὶς αἰφνίδιες ἐπισκέψεις καὶ
ἐρωτήσεις εὐσεβῶν προσκυνητῶν, γι'
αὐτὸ καὶ ἔχει πολὺ μεγάλη ἀμεσότητα.
Διαβάζοντας συλλογὲς
ἀποφθεγμάτων, ὅπως αὐτὴ ποὺ ἐδῶ
δημοσιεύουμε, πρέπει νὰ θυμόμαστε πὼς
συχνὰ ἀνάμεσα στὸν κάθε λόγο ὑπάρχει
πολλὴ σιωπή. Στὴ σιωπὴ αὐτὴ
διαμορφώνεται ἡ ἀνάγκη τοῦ
ἐρωτήματος. Κάθε πραγματικὸ ἐρώτημα
ὑποχρεώνει σὲ ἀπάντηση. Ἤδη ἔχουμε
κατηγορηματικὰ διδαχθεῖ, ὅτι ὅποιος
ζητήσει θὰ λάβει. Γνωρίζοντας πὼς
οἱ γέροντες τῆς ἄσκησης συνήθως τὶς
συνθῆκες ἐκεῖνες ἀκριβῶς
προετοιμάζουν, ὅπου ἡ ἀπάντηση δὲν
μπορεῖ παρὰ νὰ ὑπάρξει, εἶναι πιθανὸ
νὰ καταλάβουμε, ὅτι τὰ ἀποφθέγματα
αὐτὰ δὲν ἔχουν γραφτεῖ γιὰ μᾶς παρὰ
μόνο ὅταν ἡ ἀνάγκη μας γιὰ ἀπάντηση
εἶναι ἐπιτακτική. Αὐτὸ βεβαίως
ἰσχύει γιὰ ὅλα τὰ σημαντικὰ ἔργα
τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας γραμματείας.
Ὅ,τι σημαντικότερο ἔχουν δὲν
ἀπευθύνεται σὲ ὅλους οὔτε πάντοτε.
Ἂν, ὅμως, ὑπάρχει ἔστω καὶ ἡ
ἐλάχιστη πραγματικὴ διάθεση ἢ
ἑτοιμότητα νὰ λάβει κάποιος μιὰ
συμβουλή, τὸ κέρδος ἀπὸ τὴ μελέτη τῶν
ἔργων αὐτῶν δὲν εἶναι μικρό. Δὲν
λείπουν, ἄλλωστε, οἱ περιπτώσεις "ἀπρόσκλητου",
ἀλλὰ ὄχι ἄκαιρου ἢ ἄκυρου λόγου.
Ἡ συλλογή μας δὲν φιλοδοξεῖ νὰ εἶναι
καὶ δὲν εἶναι ἀντιπροσωπευτικὴ
κανενὸς ἀπὸ τοὺς Πατέρες ποὺ
περιέχει. Συγκεντρώσαμε ὅσα μπορέσαμε
νὰ μεταφράσουμε σύμφωνα μὲ τὰ
χρονικὰ περιθώρια ποὺ εἴχαμε ἀλλὰ
ἔτσι ὥστε κάθε μία ἀπὸ τὶς θεματικὲς
ἑνότητες νὰ ἔχει μιὰ ὠφέλεια γιὰ
τὸν ἀναγνώστη ποὺ ἐνδιαφέρεται γιὰ
τὰ ζητήματα αὐτά.
Ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ἕνα
ἀπόφθεγμα ἔχει καταχωρηθεῖ σὲ
ἐκείνη καὶ ὄχι σὲ ἄλλη ἑνότητα, δὲν
εἶναι πάντοτε προφανής. Ὁ ἀναγνώστης
θὰ πρέπει συχνὰ νὰ ἀναζητήσει κρυφὲς
συνάψεις γιὰ νὰ δεῖ μὲ ποιὸ τρόπο
καὶ ἀπὸ ποιές πλευρὲς ἕνα
συγκεκριμένο ἀπόφθεγμα φωτίζει τὸ
πρόβλημα ποὺ θίγει ἡ ὅλη ἑνότητα
στὴν ὁποία ἀνήκει. Ἂς εἶναι αὐτὸ ἡ
ἐλάχιστη ἔνδειξη τῆς τιμῆς μας στὴν
ὑπομονὴ τῶν Πατέρων, στὴν ὥρα τῆς
ἀναμονῆς καὶ τῆς προετοιμασίας τοῦ
ἐρωτήματος.
Περιεχόμενα
Γιά
το Καλό και το Κακό
Για
τη Φιληδονία
Για
τη Φιλαργυρία
Για
τη Μετάνοια
Για
την Προσευχή
Για
τη Νηστεία
Για
την Εργασία
Για
την Εξομολόγηση
Για
τον Γάμο
Για
τη Θεία Κοινωνία
* Ὅπου
παραπέμπουμε στὸ Γεροντικό, πρόκειται
γιὰ τὴν ἔκδοση τοῦ Π. Β. Πάσχου,
Ἀθῆναι 19813.
