On Line Library of the Church of Greece

Στυλιανού, Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας

Περί Προσευχής

Εκδόσεις Αρμός, Μαυροκορδάτου 7, 106 78 Αθήνα

«Πάντων δέ το τέλος ήγγικεν·
σωφρονήσατε ουν και νήψατε εις τας προσευχάς».

(Α' Πέτρ. 4, 7)

Πολύ σωστά έχει λεχθεί ότι το μεγαλύτερο προνόμιο, αλλά και το μεγαλύτερο πρόβλημα του πιστού είναι η προσευχή.

Η αλήθεια αυτής της παρατηρήσεως είναι προφανής, εφ' όσον πρόκειται για την πιο άνιση και την πιο ανήκουστη «σχέση», την επικοινωνία δηλαδή του κτιστού ανθρώπου με τον άκτιστο Θεό. Η επικοινωνία αυτή είναι κατ' αρχήν αδύνατη και αδιανόητη, αφού είναι δεδομένο το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ του φθαρτού κατά την ουσία ανθρώπου και του υπερουσίου και απροσίτου Θεού. Αυτό όμως που δεν μπορεί να γίνει κατά την ουσία, το κάνει δυνατό και πραγματοποιήσιμο κατά τη χάρη και τη φιλανθρωπία Του ο Θεός. Μέσα λοιπόν σ' όλα εκείνα τα «αδύνατα παρά τοις ανθρώποις» αλλά «δυνατά παρά τω Θεώ», πρέπει να κατατάξομε και την προσευχή. Αυτό σημαίνει ότι η προσευχή δεν είναι υπόθεση του κάθε ανθρώπου, αλλά μονάχα του πιστού. Υπάρχουν δυστυχώς πολλοί άνθρωποι, που και αν ακόμη δεν αρνούνται άμεσα και κατηγορηματικά την ύπαρξη του Θεού, εν τούτοις αδυνατούν να παραδεχθούν οποιαδήποτε επικοινωνία μαζί Του, ή την ανάγκη και αξία μιας τέτοιας επικοινωνίας. Επομένως δεν έχομε μονάχα τους άθεους  αλλά και τους λεγόμενους ορθολογιστές, που εκ των προτέρων αρνούνται την προσευχή. Γι' αυτό όσα θα εκθέσομε στην συνέχεια απευθύνονται πρωτίστως, αν μη και αποκλειστικώς, στους πιστούς.  Αν, παρά ταύτα, επηρεάσουν ενδεχομένως και κάποιον ολιγόπιστο, ορθολογιστή ή άθεο, αυτό ασφαλώς θα οφείλεται στη χάρη του Θεού και μόνο, ο οποίος «ου θέλει τον θάνατον του αμαρτωλού ως το επιστρέψαι και ζην αυτόν» (πρβλ. Ιεζ. 18, 23).

 Ύστερα από αυτή τη σύντομη εισαγωγή, θα μιλήσουμε εδώ περί προσευχής, προσπαθώντας να εκθέσομε τα κυριότερα σημεία του σχετικού προβληματισμού, στα πλαίσια πάντα της Ορθοδόξου πνευματικής ζωής και Παραδόσεως.

 Τα σημεία αυτά είναι τα ακόλουθα, και πρέπει να εκτεθούν και αναπτυχθούν προγραμματικά κατά την εξής σειρά:

α) Ονομασία της προσευχής. β) Αίσθηση της ανάγκης και αξία της προσευχής. γ) Προϋποθέσεις και ατμόσφαιρα της προσευχής. δ) Περιεχόμενο και σκοπός της προσευχής. ε) Είδη τής προσευχής.