|
"ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΙΣ
ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ
ΚΑΤΑ ΤΕ ΤΗΝ ΓΕΝΕΣΙΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΙΝ ΑΥΤΟΥ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ"
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Κ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΪΔΗ,
† Αρχιεπισκόπου Αθηνών |
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΕΚΤΟΝ
ΑΙ ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑΙ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΩΝ «ΑΡΧΙΕΡΕΩΝ» ΚΑΙ ΤΟ ΚΥΡΟΣ ΑΥΤΩΝ
1. Η παράταξις του «Βρεσθένης» Ματθαίου, αι υπ' αυτού τελεσθείσαι χειροτονίαι και το κύρος αυτών.
Αι ήδη από του 1937(1) εσχηματισμέναι δύο βασικαί παλαιοημερολογιτικαί παρατάξεις τελούσαι ως προελέχθη η μεν μία υπό την πνευματικήν ηγεσίαν
του «Μητροπολίτου πρ.Φλωρίνης» Χρυσοστόμου, όντος καθηρημένου από του έτους 1935 και πλαισιουμένου υπό των ωσαύτως καθηρημένων «Επισκόπων
Μεγαρίδος Χριστοφόρου και Διαυλείας Πολυκάρπου», η δ' ετέρα υπό την ηγεσίαν του καθηρημένου και τούτου «Επισκόπου Βρεσθένης Ματθαίου», συνέχιζαν δρώσαι παραλλήλως εις βάρος της τε Εκκλησίας και αλλήλων(2). Η μεταξύ των παρατάξεων όμως τούτων εκσπάσασα, διά προσωπικά κυρίως ζητήματα, δεινή έρις, και ο όλεθρος, προς ον έφερε τον υπ' αυτών αναληφθέντα «Ιερόν Αγώνα» η βαθεία αυτών διαίρεσις, ανησύχησαν, ως εικός, τα στελέχη, ιδία της υπό τον «πρ.Φλωρίνης» παρατάξεως, άτινα, μετ' αυτού, ανέλαβον πρωτοβουλίαν προς άρσιν των παρεξηγήσεων και ένωσιν των διεστώτων, προσκρούσασαν εν τούτοις εις το περιβάλλον του Ματθαίου και διά τούτο αποτυχούσαν(3).
Το άλλως υφιστάμενον χάσμα διηύρυνεν η εν έτει 1948 γενομένη υπό μόνου του Ματθαίου, όντος καθηρημένου και επικαλεσθέντος το εμπερίστατον της υπ' αυτόν «Εκκλησίας» και το «απαρρησίαστον Επισκόπων καιροίς χαλεποίς», αντικανονική χειροτονία «Επισκόπου», του Τριμυθούντος Σπυρίδωνος(4), και αι ευθύς ακολουθήσασαι ταύτη έτεραι μετ' αυτού τελεσθείσαι τρεις «αρχιερατικαί χειρονονίαι», ας η ετέρα παράταξις έσπευσεν, ως προελέχθη ήδη, να αποδοκιμάση ως «πραξικοπηματικήν και εξωφρενικήν πράξιν»(5), τοσούτω μάλλον όσω ο «πρ. Φλωρίνης» είχεν ερρωμένως αντιστή μέχρι τότε εις πιέσεις όπως, εν συνεργασία
μετά του Ματθαίου, προβή εις τοιαύτας χειροτονίας, ας εθεώρει «εκνόμους πράξεις»(6), μη ή στέργων εις σύμπραξιν προς επιτυχίαν αντικανονικών επιδιώξεων. Εφ' ω και μετά τας υπό του Ματθαίου αποτολμηθείσας χειροτονίας, διεχώρισε τας ευθύνας της παρατάξεως αυτού διακηρύξας, ότι ο Ματθαίος ένεκα τούτων κατέστη τόσον αυτός όσον και οι υπ' αυτού χειροτονηθέντες ένοχοι έναντι του Θεού και της Εκκλησίας, και ότι εις ουδεμίαν πλέον έρχεται εκκλησιαστικήν επικοινωνίαν μετά της παρατάξεως «αποκηρυχθείς ως παρασυνάγωγος λόγω των πολλών και αλλεπαλλήλων αυτού αντικανονικών πράξεων εις ας εξωθείται υπό του περιβάλλοντός του...»(7).
Τας ουτωσεί υπό του Ματθαίου γενομένας αντικανονικάς(8) χειροτονίας(9) ας «Οι Τρεις Ιεράρχαι» εχαρακτήρισαν ως «κωμικάς»(10) οι περί τον Ματθαίον επειράθησαν να δικαιολογήσωσιν επικαλεσθέντες τον κίνδυνον «να αποθάνη ο Σεβ. Επίσκοπος Ματθαίος και να μείνη η Ορθόδοξος Εκκλησία άνευ ποιμένων» εμφανίσαντες ούτως αυτόν «ως τον Σωτήρα της Ορθοδοξίας και τρόπον τινα ως τον από Θεού Μεσσίαν αυτής»(11).
Αλλ' ως είναι γνωστόν ο Α' Κανών των Αγ. Αποστόλων ορίζει ότι Επίσκοπος χειροτονείται υπό Επισκόπων δύο ή τριών, του Ζωναρά ερμηνεύοντος τον όρον «χειροτονία» διά της τελετουργίας των ευχών και του Αγίου Πνεύματος επί καθιερώσει του ιεράσθαι λαχόντος(12). Ο δε Δ' Κανών της Α' Οικουμενικής Συνόδου ορίζει «Επίσκοπον προσήκει μάλιστα μεν υπό πάντων των εν τη Επαρχία καθίστασθαι, ει δε δυσχερές είη το τοιούτον ή διά κατεπείγουσαν ανάγκην ή διά μήκος οδού εξ άπαντος τρεις επί το αυτό συναγομένους, συμψήφων γιγνομένων και των απόντων, και συντιθεμένων διά γραμμάτων, τότε την χειροτονίαν ποιείσθαι, το δε κύρος των γινομένων δίδοσθαι καθ' εκάστην... επαρχίαν τω Μητροπολίτη» του Ζωναρά και του Βαλσαμώνος και του Αριστηνού διευκρινούντων ότι ενταύθα ο όρος «χειροτονία» σημαίνει την ψήφον προς ανάδειξιν τινος εις το του Αρχιερέως αξίωμα(13). Εκ του συνδυασμού των δύο τούτων διατάξεων προκύπτει ότι «υπό δύο μεν ή και τριών Επισκόπων Επίσκοπος χειροτονείται, κατά τον πρώτον κανόνα των Αγ. Αποστόλων, υπό τριών δε το ελάχιστον ψηφίζεται», των υπολοίπων της Επαρχίας Επισκόπων συμψήφων γιγνομένων, εφ' όσον διά κατεπείγουσαν ανάγκην ή δια μήκος οδού δεν δύνανται να συνέλθωσιν επί το αυτό. Του αυτού πνεύματος είναι και οι ΙΘ' της εν Αντιοχεία Συνόδου(14), Στ' της εν Σαρδική(15), ΙΓ' της εν Καρθαγένη(16). Κατά συνέπειαν, η κανονική ακρίβεια απαιτεί την τέλεσιν χειροτονίας Επισκόπου υπό τριών ή δύο τουλάχιστον Επισκόπων(17) η δε επί του προκειμένου πράξις της Εκκλησίας, ει και μετά εξαιρέσεων, θεωρεί σοβαρωτάτην παράλειψιν ουσιώδους στοιχείου την υπό ενός μόνον Επισκόπου χειροτονίαν Επισκόπου(18). Εξαιρέσεις του κανόνος τούτου παραδίδωσιν ημίν ευαρίθμους η ιστορία της αρχαίας Εκκλησίας(19). Κλασική εν προκειμένω περίπτωσις τυγχάνει η των λεγομένων Μελιτιανών χειροτονιών, περί ων απεφάνθη η Α' Οικουμενική Σύνοδος, αναγνωρίσασα τους υπό μόνου του σχισματικού Μελετίου χειροτονηθέντας Επισκόπους, αφού διέταξεν ίνα συμπληρωθώσιν ελλείψεις τινες, μη δυνάμεναι να έχωσι τον χαρακτήρα αναχειροτονήσεως, συμφώνως τη γνώμη του Πατριάρχου Ταρασίου(20). Το «μυστικωτέρα χειροτονία βεβαιωθέντας»(21) δεν σημαίνει αναχειροτόνησιν(22) διότι ο όρος «βεβαιωθέντας» δύναται να σημαίνη ότι η Σύνοδος δεν εξέλαβεν υπό όρους τινας τας χειροτονίας ως ακύρους. Σημαίνει μάλλον χειροθεσίαν(23).
Αλλ' αι ηλαττωμένου κανονικού κύρους Αποστολικαί Διαταγαί(24), προβλέπουσαι το
ενδεχόμενον χειροτονίας Επισκόπου υπό ενός μόνον Επισκόπου, τάσσουσι προς
τούτο δύο βασικάς και θεμελιώδεις προυποθέσεις, αίτινες δεν δύναται μετά λόγου να
υποστηριχθή ότι συνέτρεχον εις την περίπτωσιν των υπό Ματθαίου χειροτονηθέντων. Κατά ταύτας δηλονότι επιτρέπεται η τοιαύτη χειροτονία μόνον α) εάν ανάγκη καταλάβη διά το μη δύνασθαι πλείονας παραγενέσθαι διωγμού όντος ή άλλης τοιαύτης ανάγκης και β ) εφ' όσον προϋπάρχει ψήφισμα ή εκλογή υπό Επιτροπής πλειόνων Επισκόπων (25). Ουδετέρα όμως τούτων συνέτρεχεν εν προκειμένω, διότι ουδεμίαν εκκλησιαστικήν και κανονικήν υπόστασιν είχεν
ο Ματθαίος, ων καθηρημένος, εις ουδεμίαν Σύνοδον υπέκειτο, ουδείς έτερος συνέπραξε μετ' αυτού, αλλ' ούτος μόνος εξέλεξε, προεχείρησε, εχειροτόνησε και κατέστησεν «Επισκόπους» παρά πάντα Ι.Κανόνα και ανάγκης μη ούσης. Διότι η προσαγομένη δικαιολογία ότι αι χειροτονίαι κατέστησαν αναγκαίαι επειδή, ως προελέχθη, επεκρέματο δήθεν ο κίνδυνος «να αποθάνη ο Σεβ. Επίσκοπος Ματθαίος και να μείνη η Ορθόδοξος Εκκλησία άνευ ποιμένων», δεν ευσταθεί. Είναι προφανές ότι το επιχείρημα τούτο επεστρατεύθη προς υποστήριξιν της δόξης ότι συνέτρεχον, εν προκειμένω, αι υπό των Αποστολ. Διαταγών τασσόμεναι προϋποθέσεις διά την αναγνώρισιν της υφ' ενός Επισκόπου γιγνομένης χειροτονίας Επισκόπου(26). Αλλά το επιχείρημα είναι αυτόχρημα αναιμικόν, γελοίον και βλάσφημον, μόνον ουχί ανύπαρκτον κηρύσσον σύμπασαν την υπ' ουρανόν Ορθοδοξίαν με μόνην εξαίρεσιν τον «Επίσκοπον» Ματθαίον!! Τω λόγω τούτω τας υπό Ματθαίου γενομένας χειροτονίας δεν ανεγνώρισαν ουδ' οι παλαιοημερολογίται της αντιθέτου παρατάξεως, οίτινες τους ουτωσεί «χειροτονηθέντας» εχαρακτήρισαν ως δήθεν Αρχιερείς, οίτινες «είναι απλώς τα μέλη ενός κουκλοθεάτρου, τα οποία διακωμωδούν την όρθοδοξίαν, δίδοντα παραστάσεις με θιασάρχην τον κ. Ευγένιον Τόμπρον»(27). Σημειωτέον ότι και η παρ' ημίν νομολογία του Α.Π. δι' επανειλημμένων αποφάσεων αυτού ετάχθη σύμφωνος προς την κανονικήν τάξιν, θεωρήσασα ως πάντη ακύρους τας υπό καθηρημένου Αρχιερέως γενομένας χειροτονίας πρεσβυτέρου βασικώς, και πολλώ μάλλον τας υπό ενός και καθηρημένου χειροτονίας Επισκόπου(28).
Και η ΔΙΣ έκρινεν ότι η υπό μόνου του Ματθαίου και δη και καθηρημένου όντος χειροτονία του πρώτου «Επισκόπου» υπήρξεν αντικανονική και άκυρος, ταύτης δε ούσης ακύρου και πάσαι αι υπόλοιποι τυγχάνουσι κανονικώς ανίσχυροι(29). Παρά ταύτα η παράταξις Ματθαίου προέβη εν έτει 1957 εις την χειροτονίαν δύο νέων «Επισκόπων» ήτοι του εις την κανονικήν Εκκλησίαν ημών ανήκοντος Αρχιμ. Ανθίμου Χαρίση(30) και τινος ετέρου κυπρίου την καταγωγήν(31). Κατά του πρώτου εξ αυτών η ΔΙΣ ήγειρε πειθαρχικήν δίωξιν επί φατρία, τυρεία παρασυναγωγή, αποσχίσει και καταφρονήσει της κανονικής και νομίμου Εκκλησίας της Ελλάδος και επί αντιποιήσει βαθμού ιερωσύνης(32).
Κατά συνέπειαν αι υπό του Ματθαίου, καθηρημένου όντος και μόνου,
γενόμεναι χειροτονίαι τυγχάνουσιν αντικανονικαί και ανίσχυροι κατ' ακρίβειαν κανονικήν, δυνάμεναι ενδεχομένως, υπό αυστηράς προϋποθέσεις, να αντιμετωπισθώσι κατ' Οικονομίαν της Εκκλησίας, οψέποτε αι συνθήκαι θα επέτρεπον την τοιαύτην φιλάνθρωπον εκδήλωσιν έναντι ειλικρινώς μετανοούντων και επιστρεφόντων τη Εκκλησία.
Η εκ των χειροτονιών του Ματθαίου προελθούσα σταδιακώς «Ιεραρχία» συνεκρότησεν υπό την προεδρίαν αυτού την ούτω κληθείσαν «Ιεράν Σύνοδον της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών της Ελλάδος» ήτις διά της από 26-8-1949 Ποιμαντορικής αυτής Εγκυκλίου καθώρισε την θέσιν της «Εκκλησίας» ταύτης έναντι τόσον της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος, όσον και της ετέρας παλαιοημερολογιτικής υπό τον «πρ. Φλωρίνης» παρατάξεως. Η θέσις δε αύτη ήτο σαφώς αντίθετος προς αμφοτέρας και υπό πνεύματος θρησκευτικής μισαλλοδοξίας ισχυρώς φερομένη(33).
Τα επακολουθήσαντα σκάνδαλα της Κερατέας και το εξ αυτών προκληθέν δυσμενές
εν γένει κλίμα διά τους εν Ελλάδι παλαιοημερολογίτας, δεν ημπόδισαν την παράταξιν Ματθαίου από της, κατά τρόπον αυτόχρημα επαναστατικόν και αήθη, συνεχίσεως των αντικανονικών αυτής ενεργειών, και δη και των χειροτονιών «Αρχιερέων» προς απαρτισμόν 13μελούς Ιεράς Συνόδου κατά το πρότυπον της κανονικής και νομίμου Εκκλησίας της Ελλάδος.
Οι «Αρχιερείς» ούτοι της παρατάξεως Ματθαίου, κέντρον έχοντες την εν Κερατέα Αττικής γνωστήν Μονήν(34) ήρξαντο αναπτύσσοντες αντιεκκλησιαστικήν δραστηριότητα, επισημανθείσαν και επισήμως εν έτει 1958 κατά την ενώπιον της ΙΣΙ σχετικήν εισήγησιν του Αρχιεπ/που Θεοκλήτου(35). Εκ των απαρτιζόντων την «Σύνοδον» ταύτην 13 «Αρχιερέων»(36) μόνον οι τρεις σαν πτυχιούχοι της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και ούτοι καθηρημένοι(37). Εν έτει 1962 η διαληφθείσα Σύνοδος απηρτίζετο εξ εννέα μελών, έχουσα ήδη επί κεφαλής αυτής και «Επίσκοπον» Αθηνών(38). Κατά τον Μοναχόν Θεόκλητον Διονυσιάτην «τα πολεμούντα την Εκκλησίαν του Χριστού πονηρά πνεύματα δεν ήτο δυνατόν να σοφισθούν επιτυχεστέραν διακωμώδησιν του Επισκοπικού βαθμού» εκείνης ην επιτυγχάνουσιν οι «Επίσκοποι» της Κερατέας «οίτινες απετέλουν τον εκκλησ. διάκοσμον του ατυχούς Ματθαίου, και ήδη συγκροτούν ζηλοτύπως απηρτισμένην Σύνοδον»(39).
Η παράταξις αύτη ήλθεν, εν έτει 1960, εις νέαν οξείαν ρήξιν μετά της ετέρας, αποδοκιμάσασα δι' αποφάσεως της εκτάκτου «Συνόδου της Ιεραρχίας» αυτής, ληφθείσης τη 12/25 Νοεμβρίου τους 13 «Αρχιερείς», τους απαρτίζοντας το
Εκκλησιαστικόν Συμβούλιον εκείνης. Ήδη η ρήξις αύτη ήρχετο να προστεθή εις
πλειάδα προηγηθεισών τοιούτων, επέπρωτο δε να μη η και η τελευταία. Διότι
και εν έτει 1970 εγένετο νέα απόπειρα της «Ιεράς Συνόδου» των εν Κερατέα
παλαιοημερολογιτών περί αποκαταστάσεως ομαλών σχέσεων μετά της ετέρας παρατάξεως. Η απάντησις ταύτης υπήρξεν αρχικώς αρνητική(40) αλλά βραδύτερον μετεστράφη εις θετικήν, άνευ όμως αποτελέσματός τινος διότι οι αρχικώς προτείναντες, θυμωθέντες προφανώς εκ της πρώτης αρνητικής απαντήσεως, μετέγνωσαν εν τω μεταξύ και απήντησαν μεν ότι αποδέχονται συζήτησιν, έταξαν όμως πλειάδα όρων(41) προς τούτο, μη γενομένων αποδεκτών. Η αποτυχία και της προσπαθείας ταύτης ηνάγκασε την «Ιεράν Σύνοδον» ταύτην όπως
δι' Εγκυκλίου αυτής εκδοθείσης επί τοις Χριστουγέννοις του 1970 εξηγήση τους λόγους ων ένεκα δεν επετεύχθη η ποθητή ενότης των δύο ομάδων(42) Νέα απόπειρα, κατά Νοέμβριον 1972 γενομένη, εναυάγησεν ένεκα της αδιαλλαξίας των «Ματθαιικών»(43) οίτινες διά νέας .Εγκυκλίου υφ' ημερομηνίαν 20-12-1972 εχαρακτήρισαν τους ούτω λεγομένους «Αυξενσιακούς» εκ του ονόματος του «Αρχιεπισκόπου» αυτής Αυξεντίου Πάστρα ως «πεπτωκότας και απερριμένους»(44).
Εν έτει 1967 απεβίωσεν ο ως Πρόεδρος της «Ιεράς Συνόδου» ταύτης εμφανιζόμενος
«Αθηνών Αγαθάγγελος» την προεδρίαν δ' έκτοτε ανέλαβεν ο «Πατρών Ανδρέας»(45).
Λίαν σημαντικόν γεγονός διά την παράταξιν ταύτην συνέβη κατά Σεπτέμβριον-Οκτώβριον του 1971, ότε οι «Κορίνθου» Κάλλιστος και «Κιτίου» Επιφάνιος μετά του
πρωτοσυγκέλλου Ευγεν. Τόμπρου μετέβησαν εις ΗΠΑ, προς επίσκεψιν των εκεί εδρευόντων Επισκόπων της ρωσικής υπερορίου Εκκλησίας του Μητροπολίτου Φιλαρέτου κατόπιν προσκλήσεως αυτών(46), μεθ' ων και συνελειτούργησαν και εχειροθετήθησαν «αδιαφορούντες διά το παιζόμενον θέατρον εις βάρος της όλης θεολογικής εμφανίσεως και προβολής του αγώνος»(47). Αποτέλεσμα της τοιαύτης επισκέψεως και συλλειτουργίας υπήρξεν η έκδοσις του από 7/20 Οκτωβρίου 1971 Διαγγέλματος της «Ιεράς Συνόδου» της Κερατέας, δι' ού ηγγέλλετο εις τους οπαδούς της παρατάξεως ταύτης η συνέχισις του αγώνος εν συνεργασία μετά των «Εθνικιστών» ρώσων Επισκόπων της διασποράς των τελούντων υπό την δικαιοδοσίαν του Μητροπολίτου Φιλαρέτου, η Εκκλησία του οποίου απεδέχθη, ανεγνώρισε και προσεπεκύρωσεν ως κανονικάς τας χειροτονίας, εις ας είχε προέλθει ο Ματθαίος(48). Η παράταξις αύτη, δήθεν αυστηροτέρα πάσης άλλης, και αδιάλλακτος εις τας μετά των νεοημερολογιτών σχέσεις αυτής, έχουσα καταδικάσει ως σχισματικάς πάσας τας Εκκλησίας τας ακολουθούσας το ν. ημερολόγιον δεν εδίστασε παρά ταύτα, ου μόνον να κοινωνήση αλλά και κανονικώς να εξαρτηθή από «Συνόδου» κατά βάσιν αντικανονικής(49), ήτις επί πλέον συλλειτουργεί τοις νεοημερολογίταις κληρικοίς και αναγνωρίζει ως κανονικάς πάσας τας ακολουθούσας το ν. ημερολόγιον Ορθοδόξους Εκκλησίας. Η αντίφασις έργων και λόγων είναι προφανής(50). Αλλά και το γεγονός της διά χειροθεσίας αναγνωρίσεως των αντικανονικών χειροτονιών του Ματθαίου, δημιουργεί κανονικά και ηθικά προβλήματα, τοσούτω μάλλον όσω επιβεβαιοί την μέχρι τουλάχιστον του 1971 αντικανονικήν υπόστασιν των «Αρχιερέων» της παρατάξεως οίτινες, καίπερ ειδότες τούτο, ηγωνίζοντο υπέρ της κανονικότητος αυτών και προέβαινον εις πράξεις και αποφάσεις ως κανονικοί «Αρχιερείς» πλανώντες ούτω τους αφελείς. Την τοιαύτην αναγνώρισιν ο εις την ετέραν παράταξιν ανήκων μοναχός Θεοδώρητος θεωρεί επιτευχθείσαν κατόπιν απάτης ασκηθείσης εις βάρος της Ι. Συνόδου του Μητροπολίτου Φιλαρέτου και διά τούτο αντικανονικήν(51). Το αυτό δέχεται επισήμως και η παράταξις του «πρ. Φλωρίνης»(52). Εν έτει 1973 η παράταξις ανέδειξεν επτά νέους «Αρχιερείς»(53).
Όντως, η ενέργεια της υπό τον Μητροπολίτην Φιλάρετον Ι. Συνόδου της υπερορίου ρωσικής Εκκλησίας τυγχάνει εξ επόψεως κανονικής αβάσιμος, ανίσχυρος και εξωφθάλμως καταχρηστική διά τους κάτωθι σοβαρούς λόγους α) Η Ιεραρχία αύτη, ως γνωστόν, απομακρυνθείσα εκουσίως εκ Ρωσίας μετά την επικράτησιν της Οκτωβριανής Επαναστάσεως και επί μακρόν περιπλανηθείσα, προσωρμίσθη τελικώς εν ΗΠΑ ένθα και εγκατεστάθη, αποκόψασα πάντα κανονικόν δεσμόν μετά του Πατριαρχείου Μόσχας, προς ο κοινωνούσι πάσαι αι λοιπαί Ορθόδοξοι Εκκλησίαι. Κατά συνέπειαν η υπό τον Μητροπολίτην Αναστάσιον αρχικώς και σήμερον τον Φιλάρεττον Ιεραρχία αύτη υπό ουδεμιάς αναγνωρίζεται Ορθοδόξου Εκκλησίας, ούσα δε απομεμονωμένη και αγνοουμένη υπό πάντων, επιδίδεται εις φρικτάς αντικανονικότητας, αναβαπτίζουσα τους εις την δικαιοδοσίαν αυτής προσερχομένους ορθοδόξους, επιπηδώσα εις ετέρας εκκλησ. δικαιοδοσίας, επικρίνουσα τους πάντας και μιμουμένη τά σφάλματα των εν Ρωσία
Ιωσηφιτών του 15ου αιώνος(54). Επομένως η Σύνοδος αύτη ουδεμίαν θέσιν έχει εν τω σώματι των ορθοδόξων Εκκλησιών και ουδεμίαν δύναται να ασκή ουδ' εν Αμερική
δικαιοδοσίαν εκκλησιαστικήν, ούσα άκανθα ενοχλητική εντός του ορθοδόξου σώματος. β) Η Σύνοδος αύτη, υπό τας ανωτέρω περιγραφείσας συνθήκας υφισταμένη, ουδέν είχε ή έχει δικαίωμα να επεμβαίνη εις τα εσωτερικά θέματα ξένης Εκκλησίας, καθιστώσα Επισκόπους υπερορίους, διότι παραβάτις φωράται σαφεστάτων κανονικών επιταγών, οίαι αι των Β' της Β' Οικουμενικής Συνόδου, απαγορεύοντος ρητώς τας επεμβάσεις Επισκόπων μιας Εκκλησίας επί ζητημάτων ετέρας, προς αποφυγήν συγχύσεως(55), ΛΕ' των Αγ. Αποστόλων διαγορεύοντος «Επίσκοπον μη τολμάν έξω των εαυτού ορίων χειροτονίας ποιείσθαι, εις τας μη υποκειμένας αυτώ πόλεις και χώρας ει δε ελεγχθείη τούτο πεποιηκώς, παρά την των κατεχόντων τας πόλεις εκείνας, ή τας χώρας γνώμην, καθαιρείσθω και αυτός και ους εχειροτόνησεν»(56), Η' της Γ' Οικουμενικής, ΚΗ' της Δ' Οικουμενικής; ΙΓ' της εν Αντιοχεία ομοίως επαγομένου «μηδένα Eπίσκοπον τολμάν εξ ετέρας επαρχίας εις ετέραν μεταβαίνειν και χειροτονείν εν εκκλησία τινάς εις προαγωγήν λειτουργίας, μηδέ ει συνεπάγοιτο εαυτώ ετέρους, ει μη παρακληθείς αφίκοιτο διά γραμμάτων του τε Μητροπολίτου και των συν αυτώ Επισκόπων, ων εις την χώραν παρέρχοιτο. Ει δε μηδενός καλούντος απέλθοι ατάκτως επί χειροθεσία τινών και καταστάσει των εκκλησιαστικών πραγμάτων, μη προσηκόντων αυτώ, άκυρα μεν τα υπ' αυτού πραττόμενα τυγχάνειν και αυτόν δε υπέχειν της αταξίας αυτού, και της παραλόγου επιχειρήσεως την προσήκουσαν δίκην, καθηρημένου εντεύθεν ήδη υπό της αγίας Συνόδου»(57), ΚΒ' της αυτής. Περί των υπερορίων χειροτονιών και ενεργειών προβλέπουσιν επίσης και οι ΙΑ' και ΙΒ' Ιεροί Κανόνες της εν Σαρδική. Επομένως η ενέργεια της υπό τον Μητροπολίτην Φιλάρετον Συνόδου της υπερορίου ρωσικής Εκκλησίας, την μορφήν έχουσα «εκκλησιαστικής τίνος πειρατείας»(58) τυγχάνει έωλος κανονικώς και αιωρουμένη, επιχειρηθείσα υπό Επισκόπων αποκοψάντων εαυτούς από του σώματος της Εκκλησίας και διά τούτο υποδίκων ενώπιον αυτής και εισπηδησάντων αυθαιρέτως εις τα της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αλλοίμονον εάν πας τις διαφωνών προς την κανονικήν αυτού εκκλησιαστικήν αρχήν και εξ αυτής αυτοαποκοπτόμενος, απέκτα eo ipso κανονικήν υπόστασιν και ηδύνατο να προσκαλή, κατά το γράμμα του ΙΓ' Κανόνος της εν Αντιοχεία Συνόδου, ετέρους Αρχιερείς εις ενεργείας σφόδρα αντιτιθεμένας προς την καθεστώσαν εκκλησιαστικήν αρχήν του τόπου. Οι εν Ελλάδι παλαιοημερολογίται αποτολμήσαντες εν τούτοις τούτο, προς κάλυψιν, ως επίστευσαν, των φρικτών αυτών αντικανονικοτήτων, την αυτήν ευθύνην φέρουσιν έναντι της Εκκλησίας μετά του Μητροπολίτου Φιλαρέτου, όστις ετόλμησε να «αναγνωρίση» αντικανονικάς και ακύρους χειροτονίας εις ξένην εκκλησιαστικήν παροικίαν, έστω και αν βραδύτερον μεταμεληθείς διέκοψε πάντα σύνδεσμον μετά των εν Ελλάδι παλαιοημερολογιτών.
Σημειώσεις
1. Βλ. «Η Φ.Ο.» 1961 φ. 375 σ. 6. Πρβλ. και Θεοδωρήτου Μοναχού, Γ' Ανοικτή επιστολή προς τον Πρωθιερέα κ. Ευάγγ. Τόμπρον, Αρχιγραμματέα Ι. Σ. των ΓΟΧ 8-9-72 σ. 1.
2. Η ουχί ευχάριστος διά την Εκκλησίαν κατάστασις αύτη απησχόλει σοβαρώς τον Μακ. Χρυσόστομον Παπαδόπουλον, όστις, κατά την μαρτυρίαν του Μητροπολίτου Ζακύνθου Χρυσοστόμου, κατά την εις Ζάκυνθον μετάβασιν αυτού εν έτει 1938 χάριν των αυτόθι τελουμένων εορτών του αγ. Διονυσίου, και «λόγου γενομένου περί της ανάγκης της συμφιλιώσεως των διά το ημερολογιακόν ζήτημα διισταμένων μερίδων και της αγάπης και ειρήνης μεταξύ πάντων των ορθοδόξων χριστιανών αναγνωριζόντων την επίσημον εν τω Κράτει Ορθόδοξον Ελληνικήν Εκκλησίαν, δεν ώκνησε... να δηλώση ότι είναι έτοιμος να δώση χάριν και συγχωρήση τους έχθρους του κατόπιν μετανοίας των, υφιστάμενος εν ανάγκη και μείωσιν ατομικήν, αρκεί μόνον να μη θιγή το γόητρον και η αξιοπρέπεια της διοικούσης επισήμου Ορθοδόξου Ελληνικής Εκκλησίας». (Επικήδειος... εν: «Θεολογία» 1938 σ. 374-375).
3. Ο «πρ. Φλωρίνης» απέστειλε τω Ματθαίω τας από 6-7-1948 και 8-7-1948 επιστολάς προτρεπόμενος τούτον εις ένωσιν και αιτούμενος κοινήν αμφοτέρων συνάντησιν. Βλ. Σ. Καραμήτσου-Γαμβρούλια, ένθ' ανωτ. σ. 165 επ. Το Φραγγέλιον... σ. 21. Την αποτυχίαν των προς ένωσιν προσπαθειών, την περί των οποίων πρωτοβουλίαν oι περί τον Ματθαίον αποδίδουσιν εις εαυτούς, επέρριψαν ούτοι επί των ώμων του «πρ. Φλωρίνης» και δη και επί της εμμονής αυτού εις τας εαυτού πλάνας και της ακάμπτου, έως τότε, αρνήσεως αυτού όπως προσχωρήση εις τας ιδεολογικάς κατευθύνσεις του αρχηγέτου αυτών Ματθαίου, κηρύξαντος σχισματικήν την Εκκλησίαν της Ελλάδος και άκυρα τα υπ' αυτής τελούμενα Μυστήρια. Βλ. Γ. Ευστρατιάδου, Η πραγματική αλήθεια... σ. 16.
4. Επί τη επικλήσει εξαιρετικώς απολύτου ανάγκης, κατεπειγούσης και επιτακτικής άτε «μη υπαρχόντων ετέρων Επισκόπων ΓΟΧ δεδομένου ότι τόσον μετά του Φλωρίνης Χρυσοστόμου όσον και μετά του Κυκλάδων Γερμανού, ευρίσκετο εν διαστάσει (ο Ματθαίος) διά σοβαρούς λόγους και παρά τας καταβληθείσας αυτού προσπαθείας προς άρσιν του μεταξύ των σχίσματος δεν κατέστη τουτο δυνατόν». Γ. Ευστρατιάδου, Η πραγματική αλήθεια... σ. 14.
5. Γ. Ευστρατιάδου, ένθ' ανωτ. σ. 164, «Η Φ.Ο.» 1948 φ. 40 ανακοινωθέν Ι.Σ. και ΠΘΕΟΚ εν επιφυλλίδι. Σ. Καραμήτσου-Γαμβρούλια, Φως εν σκότει σ. 20 έπ.
6. Γ. Ευστρατιάδου, Η πραγματική αλήθεια... σ. 20. Πρβλ. και Ποιμαντορικήν Εγκύκλιον τής «Ι.Σ. των ΓΟΧ» (κυρού Αρχιεπ/που Ματθαίου ) σ. 5 ένθα ψέγεται η κακοτροπία και δυστροπία του «πρ. Φλωρίνης» και η ανένδοτος άρνησις αυτού όπως συμπράξη εις χειροτονίας.
7. Πρβλ. Εγκύκλιον «πρ. Φλωρίνης» έτους 1948. Αποσπάσματα εν: Θεοδωρήτου μοναχού, Το Ημερολογ. Σχίσμα, δυνάμει ή ενεργεία; σ. 17. Σ. Καραμήτσου-Γαμβρούλια, ένθ' ανωτ. σ. 164. Τούτο επανέλαβε και η ΠΘΕΟΚ εν έτει 1972 εν υπομνήματι προς τους Βουλευτάς τονίζουσα ότι «σύγχυσις και ταυτισμός (τούτων των δύο δηλονότι παρατάξεων) είναι αυθαίρετος και αναληθής» (σ. 13). Σημειωτέον ότι η παράταξις του «πρ. Φλωρίνης» θεωρεί τους «Ματθαιικούς» σχισματικούς, αφ' ης εποχής ούτοι ηκολούθησαν οδόν ανεξάρτητον εκείνης. Βλ. Ν. Παπαγεωργίου, Επιβαλλομένη απάντησις εις τον αιδ. πρ. Β. Σακκάν, σ. 2. Αγιορειτών Πατέρων, Ομολογία-Έκκλησις: ήτοι απαντητική διασάφησις περί της σημερινής εν τη Εκκλησία αποστασίας και της κανονικής αντιμετωπίσεως ταύτης. Άγ. Όρος 1975 σ. 50.
8. Ούτω Γ. Ράμμος-Χ. Σγουρίτσας-Κ. Τσάτσος, εν: «Εκκλησία» 1951 σ. 13.
9. Οι χειροτονηθέντες, πλην ελαχίστων, ετύγχανον άμοιροι παντελώς θεολογικής και θύραθεν παιδεύσεως (Ούτω και ο «πρ. Φλωρίνης» εν Εγκυκλίω δημοσιευθείση εν: «Η Φ.Ο.» 1954 φ. 190 σ. 5, και Θεόκλητος Διονυσιάτης εν: «Η Φ.Ο.» 1957 φ. 259 σ. 4 ). Εν τούτοις τινές εξ αυτών επεδόθησαν και εις συγγραφάς προς υποστήριξιν του παλ. ημερολογίου, αίτινες βρίθουσι γραμματικών, συντακτικών, λογικών, ερμηνευτικών, θεολογικών και επιστημονικών λαθών, προορίζονται δε μόνον διά κατωτάτης μορφωτικής στάθμης αναγνωστικόν κοινόν (Πρβλ. λ.χ. Επισκόπον Κορινθίας Καλλίστου, Το εορτολόγιον της Πίστεως και αι πλάναι του Νέου Ημερολογίου. Τού αύτού, Περί Ημερολογίού και Εορτολογίου, Αθήκια 1966. Του αυτού, Η δίκη του εορτολογίου). Περί της χαμηλής μορφωτικής στάθμης των «Επισκόπων» τούτων ωμολόγησε και η Ι.Σ. των ΓΟΧ, καθ' ήν «η Εκκλησία ημών των ΓΟΧ εχει Επισκόπους κοινής μορφώσεως αλλά πλουσίων έργων» (Ποιμαντορική Εγκύκλιος σ. 62 ). Περί των επί κεφαλής των παλαιοημερολογιτών «Επισκόπων» διετυπώθη και επί Συνόδου ο χαρακτηρισμός ότι ούτοι είναι «καρροποιοί και καρραγωγείς και απατεώνες ενδεδυμένοι αρχιερατικήν στολήν και παριστάνοντες τους Επισκόπους» (ΚώΔΙΣ 1962-1964 σ. 198 συνεδρία της 7-6-1963). Πρβλ. και Αρχιμ. Δανιήλ Αεράκη, Παρασυναγωγαί, εν: «Σταυρός» 1972 φ. 140, ένθα oι παλ/ται «Επίσκοποι» χαρακτηρίζωνται ως «άνθρωποι ασήμαντοι πνευματικώς, θεολογικώς αγράμματοι και αστοιχείωτοι» οίτινες «εμφανίζονται κάποιαν πρωΐαν Επίσκοποι της Ορθοδόξου Εκκλησίας ...».
10. «Oι Τρεις Ιεράρχαι» 1958 σ. 82.
11. Φραγγέλιον... 1949 σ. 20.
12. Ρ-Π Σύνταγμα... τ.2 σ. 2.
13. Ρ-Π Σύνταγμα... τ. 3 σ. 160 επ. 14.- Ένθ' ανωτ. σ. 182.
15. Ένθ' ανωτ. σ. 243.
16. Ένθ' ανωτ. σ. 325.
17. Πρβλ. και Γ.Ι.Λ.(εβεντίδη), Οι παλαιοημερολογιακοί Ναοί, εν: «Ενορία» 1973 σ. 5. Α. Χριστοφιλοπούλον, Εκκλησ. Δικαιον 1954 τ. Β' σ. 36, 43, 44, Μελετίου Σακελλαροπούλου, Εκκλησ. Δίκαιον 1898 σ. 113-114. Βλ. και το 2778/72 Βούλευμα του Συμβουλίου των εν Αθήναις Πλημμελειοδικών.
18. Πρβλ. Γενναδίου, Μητροπολίτου Ηλιουπόλεως, Η υπό πλειόνων του ενός Επισκόπων χειροτονία Επισκόπου, εν: «Ορθοδοξία» 1929 σ. 291 επ.Αντίκρουσιν βλ. εν: Ιεζεκιήλ, Μητροπολίτου Θεσσαλιώτιδος εν: «Άγιος Σπυρίδων» τ. 57 σ. 110 και ανταπάντησιν υπό Γενναδίου, Μητροπολίτου Ηλιουπόλεως, Ο αριθμός των Επίσκοπον χειροτονούντων Επισκόπων εν: «Ορθοδοξία» 1930 σ. 93-97. Ούτω και το υπ' αριθμ. 132072/12-10-72 έγγραφον του Υπουργείου Εθν. Παιδείας κηρύσσον ανυποστάτους τας εν λόγω χειροτονίας.
19. Βλ. Θεοδωρήτου, Εκκλησ. Ιστορία Α', Κεφ. Η' (P.G. 82, 929 ), Επιφανίον, Κατά αιρέσεων LΧΙΙΙγ (Ρ.G. 42, 188-191). Βλ. ωσαύτως αναγνώρισιν υπό Μ. Αθανασίου του Επισκόπου Σιδηρίου υπό του Φίλωνος χειροτονηθέντος «διά το απαρρησίαστον των Επισκόπων εν τοις καιροίς εκείνοις» (Βλ. ερμηνείαν Αγ. Νικοδήμου εις Α' Αποστολικόν Κανόνα). Πρβλ.σχετικώς και Χρυσοστόμου Νασλίμη, Ιστορικών αληθειών έλεγχος, εν: «Η Φ.Ο.» 1949 φ. 66 σ. 3. Βλ. ωσαύτως χειροτονίαν Λουκίφερ και Ευαγρίου υπό Παυλίνου εν: Θεοδωρήτου, Εκκλησ. Ιστορία ΙΙ, ΚΓ'. Πρβλ. και Ρ. G. 121, 673, 108, 312, 166. 1415. Μ. Γεδεών, Πατριαρχικοί Πίνακες σ. 496, 352. Κ. Σάθα, Νεοελλην. Φιλολογία σ. 125-129, Ρ-Π, Σύνταγμα τ. 5 σ. 85. Κων/νου Οικονόμου, Τα σωζόμενα άπαντα Β' σ. 8. Πρβλ. ομοίως Αρχιμ. Χρυσοστ. Νασλίμη, Ανασκευή της άρτι εκδοθείσης Ποιμαντορικής δήθεν Εγκυκλίου των αντικανονικών Επισκόπων του εκλιπόντος Επισκόπου Βρεσθένης Ματθαίου-Βόλος 1954 σ. 10 επ. Σ. Καραμήτσου-Γαμβρούλια, Φως εν σκότει σ. 4 επ.
20. Mansi,12,1022.Πρβλ. Γενναδίου, Μητροπολίτου Ηλιουπόλεως, Ο αριθμός των Επίσκοπον χειροτονούντων Επισκόπων εν : «Ορθοδοξία» 1930 σ. 96-97. Επίσης ώρισεν η Σύνοδος να έπωνται ούτοι των κανονικών εκάστης παροικίας κληρικών.
21. Σωκράτους, Εκκλησ. Ιστορία Ι, 9, P.G. 67, 80-81, Θεοδωρήτου, Εκκλησ. Ιστορία Ι, 9, Γελασίου, Εκκλησ. Ιστορία ΙΙ, 33.
22. Βλ. Γενναδίου, Μητροπολίτου Ηλιουπόλεως, ένθ' ανωτ., σ. 96-97. Δ. Ματαράγκα, Αναχειροτόνησις. σ. 48-51, Αρχιμ. Ιερωνύμου Κοτσώνη, Προβλήματα της «Εκκλησ. Οίκονομίας» Αθήναι 1957 σ. 197.
23. Βλ. Αρχιμ. Χρυσοστόμου Νασλίμη, ένθ' αν, σ. 11.Περί των περιπτώσεων ασκήσεως Οικονομίας εκ μέρους της Εκκλησίας διά την αναγνώρισιν αντικανονικών χειροτονιών βλ. ανωτέρω σ. 284 επ.
24. Περί του κύρους των οποίων βλ. τον Β' Κανόνα της Στ' Οικουμενικής Συνόδου, εν: Ρ-Π Σύνταγμα τ. 2 σ. 308 επ.
25. Πρβλ. και Χρυσοστ. Νασλίμη, Η χειροτονία του Επισκόπου εξ επόψεως κανονικής εν: «Η Φ.Ο.» 1953 φ. 166 σ. 4 επ.
26. Βλ. και το από 14-9-71 έγγραφον της Ι. Συνόδου της παρατάξεως Ματθαίου προς τον Μητροπολίτην Φιλάρετον, εν: «Κ Ε Ο» Νοέμβριος 1971 σ. 5.
27. «Η Φ.Ο.» 1949 φ. 66 σ. 8. Βλ. και σχόλιον εν: «Η Φ.Ο.» 1949 φ. 68 σ. 8. 28.- Πρβλ. Α. Π. 39/1956, 290/1956.
29. ΚώΔΙΣ 1955-1957 σ. 447, 511.
30. Ούτος προσχωρήσας εις τον παλαιοημερολογιτισμόν εχειροτονήθη «Επίσκοπος» Πειραιώς εν τη Μονή Κερατέας τη 27-12-1956 (παλ. ημερολόγιον) ήτοι τη 7-1-1957 υπό ομάδος επτά «Αρχιερέων» της παρατάξεως Ματθαίου εμφανιζόμενος δ' ως κανονικός «Επίσκοπος» ελειτούργει εν τινι παρά το Μοσχάτον ναϋδρίω, των παλαιοημερολογιτών (Βλ. «ΚΕΟ» 1957 σ. 5-17 ). Διεξαχθεισών τακτικών κατ' αυτού ενόρκων ανακρίσεων, η υπόθεσις εισήχθη προς εκδίκασιν ενώπιον του Επισκοπικού Δικαστηρίου της Ι. Αρχιεπ/πής Αθηνών, λόγω αρμοδιότητος, όπερ διά της από 14-3-1957 αποφάσεως αυτού εκήρυξε τον μεν κατηγορούμενον αρχιμανδρίτην ένοχον των αποδοθεισών αυτώ κατηγοριών, εαυτό δε αναρμόδιον, και παρέπεμψε τον φάκελλον εις το Πρωτοβάθμιον Συνοδικόν Δικαστήριον. Τούτο διά της υπ' αριθμ. 12/23-5-1957 αποφάσεως αυτού, ερήμην εκδοθείσης του κατηγορουμένου, επέβαλεν αυτώ την ποινήν της καθαιρέσεως και της επαναγωγής αυτού εις την τάξιν των μοναχών, ορίσαν ως τόπον εγκαταβιώσεως αυτού την Ι. Μονήν Αγ. Διονυσίου Στροφάδων. Την εκτέλεσιν της αποφάσεως ταύτης ανέστειλε δι' ανακοπής αυτού ο καταδικασθείς από 6-7-1957, εφ' η εξεδόθη η υπ' αριθμ. 10/6-3-1958 απόφασις του Πρωτοβαθμίου Συνοδικού διά πρεσβυτέρους Δικαστηρίου επικυρώσασα την πρωτόδικον απόφασιν. Επί δε τη εφέσει του καταδικασθέντος «Μητροπολίτου ΓΟΧ Πειραιώς Ανθίμου Χαρίση» εξεδόθη η ύπ' αριθμ. 7/13-6-1958 επικυρωτική και αύτη της πρώτης απόφασις, ως και η υπ' αριθμ. 5/15-5-1958 ομοία. Ο ειρημένος υπέβαλε τη 9-12-1958 δήλωσιν μετανοίας προς τον Αρχιεπ/πον («Εκκλησία» 1960 σ. 67 ).
31. Ταις εν λόγω «χειροτονίας» ως και τας υπό του Ματθαίου γενομένας «Οι Τρείς Ιεράρχαι» εχαρακτήρισαν ως «εγκληματικάς ακρότητας» (1960 σ. 73). Πρβλ. και άρθρον Θεοκλήτου μοναχού Διονυσιάτου, εν: «Η Φ.Ο.» 1955-1957 σ. 447.
32. ΚώΔΙΣ 1955-1957 σ. 447.
33. Την μεταξύ των δύο τούτων παρατάξεων βαθείαν ταύτην διαίρεσιν επεδίωξαν προς στιγμήν να άρωσι ωρισμένοι έσωθεν και έξωθεν ορμηθέντες παράγοντες, μη δυνηθέντες όμως να οδηγήσωσι τα πράγματα εις αισίαν έκβασιν. Ούτω τη 19-1-1950 και ενώ ο Ματθαίος διήνυε τας τελευταίας αυτού ώρας, επεδιώχθη συνάντησις του «πρ. Φλωρίνης» και αυτού παρά την επιθανάτιον κλίνην του δευτέρου. Η πρωτοβουλία προήρχετο κατ' άλλους μεν εκ του περιβάλλοντος του Ματθαίου, κατ' άλλους δε εξ εξωπαλαιοημερολογιτικών κύκλων επιθυμούντων την αποκατάστασιν συνεργασίας και αγάπης μεταξύ των δύο ηγετών. Εν πάση περιπτώσει ο μεν «πρ. Φλωρίνης» εδέχθη να μεταβή εις την Μονήν Κερατέας, ένθα έπνεε τα λοίσθια ο Ματθαίος. Έπραξε δε τούτο συνοδευόμενος υπό των αρχιμ. τότε Αυγουστίνον Καντιώτου και Επιφανίου Θεοδωροπούλου, αλλά μην δεν εγένετο δεκτός, ουδέ της εξωθύρας της Μονής ταύτης ανοιγείσης αυτώ (Σ. Καραμήτσου-Γαμβρούλια ένθ' αν. σ. 165-166). Τούτο εσχολιάσθη δυσμενέστατα υπό των της παρατάξεως αυτού οπαδών, οίτινες εξήγαγον το συμπέρασμα. ότι «ουδεμίαν έστω και την στοιχειώδη εποπτείαν ασκεί ο Σεβ. Ιεράρχης Βρεσθένης, τα πάντα δε αυθαιρέτως και συμφεροντολογικώς ρυθμίζονται από την κλίκα της οποίας ηγούνται ή τε Μαριάμ και ο Τόμπρος» («Η Φ.Ο.» 1950 σ. 79 σ. 8-9 ). Μετά τον εν έτει 1950 επισυμβάντα θάνατον του Ματθαίου, η υπό τον «πρ. Φλωρίνης» παράταξις, ήτις κατά τας αρχάς του ιδίου έτους είχεν αποδεχθή αίτησιν του εν Αμερική Μητροπολίτου Αρσενίου και ηνώθη μετ' αυτού («Η Φ.Ο.» 1950 σ. 79 σ. 2-3 ), επεδίωξε τον προσετερισμόν της Κερατέας εξαπολύσασα την υπ' αριθμ. 2/9-5-1950 σκανδαλώδη εγκύκλιον δι' ης ο «πρ. Φλωρίνης» προσχωρών εις τα του Ματθαίου πιστεύματα, άτινα εν τούτοις ηρνείτο μέχρι τότε να αποδεχθή, εχαρακτήριζε την Εκκλησίαν της Ελλάδος σχισματικήν και τα Μυστήρια αυτής άκυρα («Εκκλησία» 1950 σ. 385. «Η Φ.Ο.» 1950 φ. 86 σ. 7 ). Η ενέργεια αύτη, υπαγορευθείσα, ως ήδη ανεπτύχθη, εκ λόγων σκοπιμότητος και ιδιοτελείας, διέλυσε προς στιγμήν την εντύπωσιν περί της συνέσεως και διαλλακτικότητος του αρχηγού της παρατάξεως ταύτης. Επειδή όμως δεν απέφερε τα υπ' αυτού και των συν αυτώ προσδοκώμενα αποτελέσματα ένεκα της ακαμψίας του Ματθαιϊκού περιβάλλοντος, έπεσεν εις το κενόν, αμαυρώσασα την φήμην του ανδρός ακόμη περισσότερον ως ανιδιοτελούς και ιδεολόγου αγωνιστού. Βλ. Αγιορειτών Πατέρων, Ομολογία –Έκκλησις ήτοι απαντητική διασάφησις περί της σημερινής εν τη Εκκλησία, αποστασίας και της κανονικής αντιμετωπίσεως ταύτης. Άγ. Όρος 1979 σ. 38. Η ενέργεια αύτη του «πρ. Φλωρίνης» εθεωρήθη βραδύτερον υπό των αυτού ως υπαγορευθείσα υπό «περιστασιακών γεγονότων και επιδράσεων», αι δε «δηλώσεις» και «αναιρέσεις» του ιδίου ως αποτελούσαι «καθαράν πράξιν ψυχολογικού εξαναγκασμού και καρπόν αμαθείας και πεισμόνου (sic) εγωιστικού θελήματος του απαιδεύτου Ιερατείου αυτού!».
34. Κατά τον λόγιον αγιορείτην μοναχόν Θεόκλητον Διονυσιάτην η εν λόγω Μονή υπήρξε «γέννημα ανωμαλίας» από της στιγμής δε καθ' ην η Μονή παύει να είναι τόπος ησυχίας και προσευχής και καθίσταται «περιοχή εν η σχηματίζεται απερίγραπτός τις Εκκλησία, αποτελουμένη εκ δέκα Επισκόπων, με τας μίτρας των, τα εγκόλπιά των, τας ποιμαντορικάς ράβδους των και με τα χρυσοκέντητα ... υποπόδιά των», το πράγμα καθίσταται σοβαρώτατον (Βλ. Θεοκλήτου Μοναχού Διονυσιάτου, Σχόλια επί της Πανορθοδόξου Προσυνόδου εν: «Αγιορειτική Βιβλιοθήκη» 1957 σ. 105, «Η Φ.Ο.» 1957 φ. 259 σ. 4 ).
35. Κατά τον Αρχιεπίσκοπον Θεόκλητον, η εν λόγω «Σύνοδος» ήρξατο δρώσα και ταράττουσα την Εκκλησίαν, ης δεν εξετίμησε .την συγκατάβασιν και επιείκειαν. (Βλ. ΚώΙΣΙ 1958 τ. Α' σ. 12).
36. Ταύτην απήρτιζον εν έτει 1958 οι κάτωθι : «Θεσσαλονίκης» Δημήτριος, «Τριμυθούντος» Σπυρίδων, «Πατρών» Ανδρέας, «Κορίνθου» Κάλλιστος «Τρίκκης» Βησσαρίων, «Θηβών», Ιωάννης, «Αττικής» Μελέτιος, «Βρεσθένης» Ματθαίος, «Κιτίου» Επιφάνιος, «Πειραιώς» Άνθιμος, «Σαλαμίνος» Θεόκλητος, «Μεσσηνίας» Γρηγόριος και «Τήνου» Αγαθάγγελος, ο και Πρόεδρος. (Βλ. ΚώΙΣΙ 1958 τ. Α' σ. 104). Κατά την ΙΣΙ του 1958 ανεφέρθησαν βιογραφικά στοιχεία περί των «Τρίκκης» Βησσαρίωνος και «Θηβών» Ιωάννου αυταδέλφων, τέως σιδηρουργών του χωρίου Φτέρι Σπερχειάδος, με γραμματικάς γνώσεις Δημοτικού Σχολείου, «Μεγαρίδος» Μελετίου ωσαύτως ολιγογραμμάτου και «Βρεσθένης» Ματθαίου, τέως ξυλουργού. (Βλ. ΚώΙΣΙ 1958 τ. Α' σ. 106). Πρβλ. και τον χαρακτηρισμόν του «αμαθεστάτου» ον προσήψεν αυτοίς ο Μοναχός Θεόκλητος Διονυσιάτης, ένθ' ανωτ. σ. 105.
37. ΚώΔΙΣ 1958-1961 σ. 42. Ο «Τήνου» Αγαθάγγελος καθηρέθη διά της υπ' αριθμ. 17/19-5-1958 αποφάσεως του Πρωτοβαθμίον Συνοδ. Δικαστηρίου. Καθηρημένοι ωσαύτως ήσαν και οι «Σαλαμίνος» Θεόκλητος και «Πειραιώς» Άνθιμος.
38. Ταύτην απήρτιζον τότε oι «Αθηνών» Αγαθάγγελος, «Πατρών» Ανδρέας, «Θεσσαλονίκης» Δημήτριος, «Κορινθίας» Κάλλιστος, «Τρίκκης» Βησσαρίων, «Θηβών» Ιωάννης, «Αττικής» Μελέτιος, «Βρεσθένης» Ματθαίος και «Μεσσηνίας» Γρηγόριος. Βλ. Υπόμνημα Ι.Σ. προς τους Σεβ. Ιεράρχας της απανταχού Ορθοδοξίας. Αθήναι 1962.
39. Βλ. Μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιάτου, Σχόλια επί της Πανορθοδόξου Προσυνόδου, εν: «Αγιορειτική Βιβλιοθήκη» 1957 σ. 105. Ιrenikon, 1961 σ. 63. Η παράταξις πάντως του «πρ. Φλωρίνης» ουδέποτε ανεγνώρισεν ως κανονικούς Αρχιερείς τους συγκροτούντας την «Σύνοδον» της Κερατέας, ομιλούσα περί αυτών ως «δήθεν» Μητροπολιτών. Βλ. «Η Φ.Ο.» 1954 φ. 190 σ. 5.
40. Irenikon, 1971 σ. 93.
41. Oι όροι ούτοι ήσαν, μεταξύ άλλων, και η αποκήρυξις της πράξεως του ρώσου Αρχιεπ/που Χιλής Λεοντίου, όστις προσηυχήθη μετά Λατίνων, η προσαγωγή αποδείξεων περί της υπό της Εκκλησίας του Μητροπολίτου Φιλαρέτου διακοπής της κοινωνίας της μετά της σχισματικής Εκκλησίας, και η απόσεισις της κατηγορίας ότι ο Επίσκοπος Θεόφιλος είναι νεοημερολογίτης (Βλ. Εγκύκλιον 659/18-11-1970 ).
42. Irenikon, 1971, σ. 93.
43. Θεοδωρήτου μοναχού, Δ' Ανοικτή Επιστολή σ. 3-6. Ποιμαντορική Εγκύκλιος, 20-12-72 σ. 18 επ.
44. - Ποιμαντορική Εγκύκλιος, Αγίας και Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας των ΓΟΧ Ελλάδος (κυρού Αρχιεπ/που Ματθαίου ) προς άπαντας τους ευσεβείς ΓΟΧ κληρικούς και λαϊκούς της Ελλάδος και αλλαχού 20-12-72 σ. 39. Θεοδωρήτου μοναχού, Δ', Ανοικτή Επιστολή σ. 13.
45. Η εν λόγω «Σύνοδος» απηρτίζετο εν έτει 1970 εκ των κάτωθι μελών «Αρχιερέων»: «Πατρών» Ανδρέου, «Θεσσαλονίκης» Δημητρίου, «Κορίνθου» Καλλίστου, «Τρίκκης» Βησσαρίωνος, «Κιτίου» Επιφανίου και «Μεσσηνίας» Γρηγορίου Βλ. Irenikon 1971 σ. 92.
46. Βλ. «ΚΕΟ« Νοέμβριος 1971 σ. 3. Σημειωτέον ότι τους προσκαλέσαντας είχε εν έτει 1963 περιλούσει η παράταξις διά δεινών ύβρεων παραστήσασα τούτους ως λατινόφρονας, κακοδόξους, θεομπαίκτας κλπ. (Βλ. «ΚΕΟ» Ιούνιος 1963 σ. 4, 6. Μάρτιος 1971 σ. 9 ).
47. Βλ. Θεοδωρήτου μοναχού, Το Ημερολογιακόν σχίσμα... σ. 14. Ως χειροθεσία νοητέα η ανάγνωσις ευχής, κατά την υπό του Πατριάρχου Ταρασίου δοθείσαν εις τον όρον τούτον ερμηνείαν εν τη εαυτού αποκρίσει περί της εννοίας του Η' Κανόνος της Α' Οικουμενικής Συνόδου. Βλ. και απόφασιν Ι.Σ. του Μητροπολίτου Φιλαρέτου εν «ΚΕΟ» Νοέμβριος 1971 σ. 11-12. Σημειωτέον ότι η υπό τον Αυξέντιον ετέρα παράταξις είχε διά του από 24-7-71 εγγράφου ενημερώσει την Σύνοδον του Φιλαρέτου επί των προθέσεων της ετέρας όπως αιτήσηται και αύτη αναγνώρισιν και είχε ζητήσει όπως μη ληφθή οιαδήποτε σχετική απόφασις άνευ της γνώμης αυτής, τουθ' όπερ δεν ετηρήθη. Βλ. Θεοδωρήτου μοναχού, Β' Ανοικτή Επιστολή... σ.8. Πρβλ.Ν.Παπαγεωργίου, Επιβαλλομένη απάντησις...,σ. 3.
48. «ΚΕΟ» Οκτώβριος 1971 σ. 18-19. Μετά την εις Αθήνας επάνοδον των χειροτονηθέντων ετελέσθη πανηγυρική Θεία Λειτουργία τη 15-10-71 εν Καλλιθέα υπό της «Ιεράς Συνόδου» προς έξαρσιν του επιτεύγματος (ΚΕΟ Οκτώβριος 1971 σ. 25 επ. ), καθ' ην ο ομιλητής Ευγέν.Τόμπρος επετέθη κατά του τρόπου χειροτονίας του Ακακίου ηγέτου της ετέρας παρατάξεως (Θεοδωρήτου μοναχού, Ανοικτή Επιστολή προς τον Πρωθιερέα Ευγέν.Τόμπρον Αρχιγραμματέα της Ι.Σ. των ΓΟΧ. Άγ. Όρος 1972 σ. 3. Πρβλ. και Ποιμαντορικήν Εγκύκλιον, 20-12-72 σ. 14 επ.). Σημειωτέον ότι εις τον εκκλησ. τύπον ανεγράφη τότε ότι oι μεταβάντες εις ΗΠΑ δύο «Επίσκοποι» ανεχειροτονήθησαν υπό Αρχιερέων της Συνόδου του Φιλαρέτου. Ο «ΚΕΟ» ηπείλησε δύο περιοδικά ότι θα μηνύση ταύτα εάν δεν διαψεύσωσι την είδησιν. Αλλ' ούτε διάψευσις εγένετο,ούτε μήνυσις κατετέθη (Πρβλ. «Ορθόδ. Λόγον» φ. 1 Οκτωβρ. 1973 σ: 2 ).
49. Αθηναγόρου Αρχιεπισκόπου Θυατείρων Εκκλησιολογικά προβλήματα-Αθήναι 1977 σ. 34 επ.
50. Πρβλ. και Θεοδωρήτου μοναχού, Το Ημερομογιακόν σχίσμα, δυνάμει ή ενεργεία; σ.13-14. Του αύτού, Β' Ανοικτή Επιστολή σ. 11. Του αυτού, Γ' Ανοικτή Επιστολή σ. 3. Απαντώντες οι υπέρμαχοι της παρατάξεως υποστηρίζουσιν ότι oι ρώσοι Επίσκοποι της Συνόδου του Φιλαρέτου μόνον εις το παράπτωμα της συμπροσευχής μετά σχισματοαιρετικών έχουσιν υποπέσει, και oι τοιούτοι λογίζονται απλώς ως παραβάται του σχετικού Αποστολικού Κανόνος, ενώ αντιθέτως ουδέποτε εξεφράσθησαν δημοσία υπέρ του νέου ημερολογίου, όπερ εάν συνέβαινεν ασφαλώς θα εστέρει τούτους της Θ. Χάριτος!!
51. Θεοδωρήτου μοναχού, Γ' Ανοικτή Επιστολή ... σ. 3. Του αυτού, Αναίρεσις αντικανονικών ενεργειών και πράξεων... σ. 3 επ. Πρβλ. και Ν. Παπαγεωργίου, Επιβαλλομένη απάντησις εις τον αιδ. πρεσβ. Β. Σακκάν σ. 1.
52. Πρβλ. Αγιορειτών Πατέρων, Ομολογία-Εκκλησις... σ. 54.
53. Ούτοι είναι oι «Αττικής και Μεγαρίδος» Ματθαίος Μακρής, «Πειραιώς και νήσων» Νικόλαος Μεσιαράκης, «Βρεσθένης» Λάζαρος Αθανασίου, «Αργολίδος» Παχώμιος Αργυρόπουλος, «Φθιώτιδος» Θεοδόσιος Τσαλάγκας, «Ηρακλείου» Ευμένιος Σηφάκης, και «Σερβίων και Κοζάνης» Τίτος Βλάχος. Ούτοι εχειροτονήθησαν εν τη Μονή Μεταμορφώσεως Κουβαρά τη 25-1/7-2-73 και 26-1/8-2-1973. Πρβλ. «ΚΕΟ» Φεβρουάριος 1973. Πρβλ. και «Ελεύθερον Κόσμον» 1-3-73. Τας χειροτονίας των τεσσάρων πρώτων ανήγγειλεν η «Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας των ΓΟΧ Ελλάδος» διά του υπ' αριθμ. 885/14-2-73 εγγράφου αυτής προς τον Αντιβασιλέα-Πρωθυπουργόν, Γ. Παπαδόπουλον εξαιτουμένη την έκδοσιν των δεουσών εντολών προς πάντα αρμόδιον «εις διευκόλυνσιν, αναγνώρισιν και ηθικήν ενίσχυσιν των εθνικοχριστιανικών και φιλικών προς την σωτήριον Επανάστασιν κατευθύνσεων και ενεργειών» αυτής. Σημειωτέον ότι ο τότε Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως, Σ. Παττακός προς ον εκοινοποιήθη το εν λόγω έγγραφον, διεβίβασε τούτο προς την Ι. Σύνοδον μετά της κάτωθι ιδιοχείρου επ' αυτού παρατηρήσεως: Δεν έχομεν συζητήσεις με 2 Ιεράς Συνόδους. Μίαν γνωρίζομεν». Βλ. Συντον. Επιτροπής, Αναίρεσις... σ. 22, 29. Σημειωτέον ότι πλειστάκις η παράταξις αύτη, ενώ ακολουθεί το π. ημερολόγιον, αποδέχεται τας κατά το νέον ακινήτους εορτάς. Ούτως η τη 15-10-71 (π. ημερ.) τελεσθείσα εν Καλλιθέα Θεία Λειτουργία προσεφέρθη επί «τω χαρμοσύνω εθνικώ γεγονότι της 28ης Οκτωβρίου 1940»! («KΕΟ» Οκτώβριος 1971 σ. 25), και η Επανάστασις της 25-11-73 εγένετο κατά την ημέραν της μνήμης της Αγ. Αικατερίνης! Σημειωτέον επίσης ότι ο «ΚΕΟ» πλειστάκις ευφήμως ανεφέρθη εις Ιεράρχας της νεοημερολογιτικής Εκκλησίας, ομιλών περί αυτών, παρά τα αντιθέτως υπ' αυτού περί αυτών διδασκόμενα, ως περί κανονικών Επισκόπων της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Πρβλ. «ΚΕΟ» Ιούνιος 1967 σ. 17, Αύγουστος 1970 σ. 19, Ιανουάριος 1969 σ. 17, Οκτώβριος 1970 σ. 9.
54. Βλ. Αθηναγόρου Αρχιεπισκόπου Θυατείρων ένθ' αν. σ. 31.
55. Ρ-Π Σύνταγμα... τ. 2, σ. 169. «Τους υπέρ διοίκησιν Επισκόπους υπερορίοις Εκκλησίαις μη επιέναι, μηδέ συγχέειν τας Εκκλησίας... Ακλήτους δε Eπισκόπους υπέρ διοίκησιν μη επιβαίνειν επί χειροτονία ή τισrv άλλαις οικονομίαις εκκλησιαστικαίς... εύδηλον ως τα καθ' εκάστην επαρχίαν ή της επαρχίας Σύνοδος διοικήσει».
56. Ρ-Π Σύνταγμα τ. 2 σ. 47.
57. Ρ-Π Σύνταγμα τ. 3 σ. 150-151.
58. Αθηναγόρου Αρχιεπισκόπου Θυατείρων, ένθ' ανωτ.σ. 41.
|
|
|
