|
"ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΙΣ
ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ
ΚΑΤΑ ΤΕ ΤΗΝ ΓΕΝΕΣΙΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΙΝ ΑΥΤΟΥ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ"
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Κ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΪΔΗ,
† Αρχιεπισκόπου Αθηνών |
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΕΜΠΤΟΝ
ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ
ΙΙΙ. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΡΙΤΗ (1948-1956): Έντασις εις τας σχέσεις Εκκλησίας και παλαιοημερολογιτών
Φάσις Δευτέρα: (1949 – 1956)
Η επί Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος κατάστασις του παλαιοημερολογιτικού και η αντιμετώπισις αυτού.
5. Aι κυριώτεραι εξελίξεις εντός των δύο αντιθέτων παλαιοημερολογιτικών παρατάξεων.
Τη 20-9-1955 εκοιμήθη εν Αθήναις «ψυχικώς καταπεπονημένος»(630) ο «πρ. Φλωρίνης» Χρυσόστομος Καβουρίδης «αρχιερατικός προϊστάμενος των εν Ελλάδι παλαιοημερολογιτών»(631) αλλά καθηρημένος από του υψηλού της αρχιερωσύνης αξιώματος ων και εις την των μοναχών τάξιν ανήκων, μη μεταμεληθείς και μη επιστρέψας, παρά πάσας τας περί του αντιθέτου προσδοκίας,(632) προπεμφθείς
υπό μεγάλου πλήθους πνευματικών αυτού τέκνων(633).
Ο θάνατος του «πρ. Φλωρίνης» εγέννησεν αυτομάτως θέμα διαδοχής αυτού εν τη ηγεσία της παρατάξεως. Αναφερόμενος εις το θέμα τούτο ο Αρχιεπ/πος Σπυρίδων κατά την εναρκτήριον ομιλίαν αυτού ενώπιον της ΔΙΣ της 101ης περιόδου (1955-1956 ) τη 21-10-1955 είπεν, ότι μετά τον θάνατον του ποτέ Φλωρίνης, φερομένου ως Αρχιεπ/που των παλαιοημερολογιτών «εδημιουργήθη κίνησις μεταξύ των παλ/τών, κυρίως ως προς την διαδοχήν του εκλιπόντος. Επισήμως ουδέν γνωρίζομεν εκτός των όσων διαδίδονται ανευθύνως περί τινος ξένου Ιεράρχου εν Ελλάδι και περί των σχέσεων αυτού προς τους παλαιοημερολογίτας. Δεν θέλομεν να πιστεύσωμεν εις τας διαδόσεις ταύτας-συνέχισεν ο Αρχιεπ/πος- νομίζομεν όμως ότι η Ι.Σ, οφείλει να ευρίσκεται εν επιφυλακή ενώπιον δημιουργηθησομένης τυχόν δυσαρέστου καταστάσεως»(634).
Ήδη την ηγεσίαν της παρατάξεως του «πρ. Φλωρίνης» είχεν αναλάβει, κατόπιν εκλογής, 7μελής Ιερατική Εκκλησιαστική Επιτροπή υπό τον τότε «Αρχιμανδρίτην» Ακάκιον Παππάν,(635) διαδεχθείσα 3μελή τινα προσωρινήν διοικούσαν Ιερατικήν Επιτροπήν(636). Ο επί κεφαλής της Επιτροπής Ακάκιος Παππάς επανεξελέγη κατά Νοέμβριον του 1957. Η νέα ηγεσία εχαρακτηρίσθη υπό του νέου Αρχιεπ/που Δωροθέου, κατά την συνεδρίαν της ΔΙΣ της 23-1-1957, ως «επί του παρόντος νομιμόφρων»(637). Αύτη έθετο ως πρώτον μέλημα αυτής την συντήρησιν και οργάνωσιν του αγώνος(638) και ιδία την απόκτησιν Αρχιερέως επί κεφαλής της παρατάξεως, διά λόγους ανασχέσεως αντιδραστικών τινων ενδοπαραταξιακών τάσεων(639), και αποφυγής της χλεύης των εις την ετέραν παλαιοημερολογιτικήν μερίδα ανηκόντων, «Ματθαιϊκών», οίτινες απεκάλουν ειρωνικώς τούτους «πρεσβυτεριανούς»(640) ιδία μετά την υπ' αυτών απόκρουσιν προτάσεως αυτών όπως δεχθώσιν επισκοπικάς χειροτονίας εκ των αντικανονικών «Επισκόπων» των(641). Πληροφορίαι καταφθάνουσαι εις την Ι.Σ. έφερoν τους ηγέτας της διαλλακτικής ταύτης παρατάξεως, ως αποστείλαντας εις Άγ. Όρος πρόσωπον ιδικόν των «όπως καρή μοναχός» με την πρόθεσιν όπως εν συνεχεία τούτο μεταβαίνον εις Ιεροσόλυμα, χειροτονηθή αυτόθι Επίσκοπος «ώστε η χειροτονία του να έχη κανονικόν κύρος»(642). Τας πληροφορίας ταύτας ενίσχυον αι κατά καιρούς, διά του δημοσιογραφικού οργάνου της παρατάξεως, δημοσιευόμεναι ανακοινώσεις της ηγεσίας ότι καταβάλλονται προσπάθειαι προς την κατεύθυνσιν ταύτην και ότι «επίκειται λύσις ορθόδοξος και κανονική» του προβλήματος τούτου(643) Παραλλήλως κατεβάλλοντο σύντονοι προσπάθειαι παρά τη Κυβερνήσει διά την αναγνώρισιν αυτών υπό της Πολιτείας(644). Γενικώς η Επιτροπή ηγωνίζετο διά την διατήρησιν συμπαγούς της παρατάξεως, την αποτροπήν διαρροών, ην απόκτησιν Αρχιερέως, χάριν δε του σκοπού τούτου, ως εγράφετο «και αλληλογραφίαν διεξήγαγε με Εκκλησίας του εξωτερικού και επαφάς πραγματοποίησε με αρχηγούς των άλλων ορθοδόξων Εκκλησιών και αποστολήν εις το εξωτερικόν διωργάνωσε»(645).
Κατά την αυτήν περίοδον η ετέρα παράταξις «της Μονής Κερατέας» εκπροσωπούσα
«την μερίδα των άκρων και φανατικών παλαιοημερολογιτών»(646) «και πάντα
χαλινόν αιδούς και φόβου αποβαλούσα και εις ακρότητας φοβεράς κατολισθήσασα»(647) έχουσα επί κεφαλής αυτής ψευδεπισκόπους χειροτονηθέντας υπό μόνου του Ματθαίου Καρπαθάκη, όντος και καθηρημένου, και επίπλασμα διαλλακτικότητας επιδεικνύουσα(648) συνεχίζουσα τας πραξικοπηματικάς ενεργείας του ηγέτου αυτής και αψηφούσα τας κανονικάς διατάξεις, προέβη εν έτει 1957 εις την «χειροτονίαν» δύο νέων «Αρχιερέων»(649).
Κατά την αυτήν περίοδον επισημαίνεται η ύπαρξις και τρίτης τινος παλαιοημερολογιτικής παρατάξεως, αναξίας όμως λόγου διά τον μικρόν αριθμόν των οπαδών αυτής(650).
Σημειώσεις
630. Α. Πανώτη, εν: ΘΗΕ τ. Α' σ. 824.
631. «Ενορία» 1955 σ. 254. «Η Φ.Ο.» 1955 φ. 216-217.
632. Βλ. συνεδρίαν ΔΙΣ της 12-3-1953 παρά Αρχιμ. Θ. Στράγκα, ένθ' ανωτ., τ. Δ' σ. 2702-2703.
633. Σ. Καραμήτσου-Γαμβρούλια, ένθ' ανωτ. σ. 310. Κατά τους «Τρεις Ιεράρχας» ούτος «υπήρξεν άνθρωπος πνευματικός μεγάλης μορφώσεως θεολογικής και θύραθεν... χρηστός και αγαθός, και ως λευίτης άτεγκτος και πλήρης αγάπης προς το ποίμνιον» («Οι Τρεις Ιεράρχαι» 1955 σ. 77 ). Πρβλ. την διαθήκην αυτού εν «Η Φ.Ο.» 1955 φ. 219 σ. 1-2. Τα αφορώντα εις το τελεσθέν αυτού μνημόσυνον επί τη συμπληρώσει 100 ετών από της γεννήσεως αυτού βλ. εν: «Η Φ.Ο.» 1-1-1970, εν οις και η «διαπίστωσις» του Σ. Καραμήτσου ότι «έχει αποδείξεις και ουχί ενδείξεις περί της αγιότητος» του τιμωμένου προσώπου. Βλ. «Η Φ.Ο.» 1970 φ. 581 σ. 4. Πρβλ. και «Η Φ.Ο.» 1960 φ. 348-349 σ. 13. Αλλά δύναται άραγε να υπάρξη αγιότης εν τη παρασυναγωγή και τη αντικανονικότητι;
634. ΚώΔΙΣ 1955-1957 σ. 92.
635. Σ. Καραμήτσου - Γαμβρούλια, ένθ' ανωτ. σ. 317. «Η Φ.Ο.» 1955 φ. 218 σ. 1-2, 1957 φ. 269 σ. 1. Ήτο Ηγούμενος της Μονής αγ. Νικολάου Παιανίας.
636. Αύτη απετελείτο εκ των «αρχιμανδριτών» Μερκουρίου Καλοσκάμη, Παντ. Τσαλούπη και Καλλιοπίου Γιαννακοπούλου, Βλ. «Η Φ.Ο.» 1955 φ. 216-217 σ. 10.
637. ΚώΔΙΣ 1955-1957 σ. 447.
638. Εν έτει 1957 ιδρύθη ο «Ιερός Σύνδεσμος Γνησίων Ορθοδόξων Κληρικών και Λαϊκών Ελλάδος» με σκοπόν την επαναφοράν του παλ. ημερολογίου. Ούτος έδρα παραλλήλως προς την ΠΘΕΟΚ. Βλ. «Η Φ.Ο.» 1957 φ. 266 σ. 4.
639. «Η Φ.Ο.» 1959 φ. 317 σ. 7.
640. «Η Φ.Ο.» 1956 φ. 231 σ. 6.
641. Πρβλ. Α. Πανώτη, ΘΗΕ τ. Α' σ. 824.
642. ΚώΔΙΣ 1955-1957 σ. 447.
643. «Η Φ.Ο.» 1957 φ. 252 σ. 5. Πρβλ. καί 1960 φ. 331-332 σ. 3. 644.- «Η Φ.Ο.» 1956 φ. 241 σ. 5-7.
645. «Η Φ.Ο.» 1957 φ. 269 σ. 1.
646. ΚώΔΙΣ 1957-1959 σ. 155. Η εν λόγω παράταξις έχεται στερρώς της πεποιθήσεως ότι από της εισαγωγής του νέου ημερολογίου η Εκκλησία της Ελλάδος «κατέστη καθαρώς, απροσχηματίστως και αναφανδόν σχισματική και τα Μυστήριά της, τούτου ένεκεν στερούνται της Θ. Χάριτος. Ο Κύριος αντανείλεν απ' Αυτής το Πνεύμα αυτού το Άγιον, την κατέστησε γυμνήν, της αφήρεσε την πνοήν Αυτού και την παρέδωκεν, εστερημένην της θεοδότου δυνάμεως, εις την αιωνίαν κατάραν, εις την απώλειαν, εις την κόλασιν, εις την λίμνην την καιομένην, εις το φοβερόν και τρομερόν Κριτήριον του Μαράν-Αθά». (Βλ. Ευγενίου Τόμπρου, Εκκλησία, δεχθείσα το Γρηγοριανόν (παπικόν) Ημερολόγιον, κατέστη σχισματική και τα Μυστήριά της, ως εκ τούτου, στερούνται της Θείας Χάριτος, εν: «ΚΕΟ» Οκτώβριος 1971 σ. 5. Του αυτού, Πρώην Φλωρίνης: ο αρνητής της ομολογίας του... ένθ' αν. Ιούν. 1960 σ. 26-27 ).
647. ΚώΙΣΙ 1958 τ. Α' σ. 104.
648. Βλ. Εκκλησιν Πρωθιερέως Ευγενίου Τόμπρου προς Μακαριώτατον Δωρόθεον περί επαναφοράς του Παλαιού Ημερολογίου,εν: «ΚΕΟ» 1956 σ. 3-4.
649. Ο εις ήτο ο αρχιμ. Θεόκλητος Καντάρης, όστις προσχωρήσας εις τον παλαιοημερολογιτισμόν, παρεπέμφθη ενώπιον του Επισκοπικού Δικαστηρίου της Ι. Αρχιεπ/πής Αθηνών, ής εφημέριος ετύγχανε, κατηγορούμενος επί φατρία, τυρεία, παρασυναγωγή, αποσχίσει και καταφρονήσει της κανονικής και νομίμου Εκκλησίας της Ελλάδος και αντιποιήσει βαθμού ιερωσύνης, άτε λαβών «χειροτονίαν» τη 29-4-1957 (Π. Ημ.) ήτοι τη 12-5-1957 παρά 6 «Αρχιερέων» παλαιοημερολογιτών εν τη Μονή Κερατέας, καταστάς «Μητροπολίτης Σαλαμίνος» «ΚΕΟ» 1957 σ. 7-18, «Η Φ.Ο.» 20-5-1957 ). Τούτο εκήρυξε διά της από 3-2-1958 αποφάσεως αυτού τούτον μεν ένοχον των αποδοθεισών αυτώ κατηγοριών, εαυτό δε αναρμόδιον και παρέπεμψε τον φάκελλον προς το Πρωτοβάθμιον Συνοδικόν Δικαστήριον, όπερ διά της υπ' αριθμ. 11/6-3-1958 αποφάσεως αυτού επέβαλεν αυτώ ερήμην την ποινήν της καθαιρέσεως και της επαναγωγής εις την των μοναχών τάξιν, ορίσαν ως τόπον εγκαταβιώσεως αυτού την Ι. Μονήν αγ. Διονυσίου Στροφάδων. Του καταδικασθέντος ανακόψαντος την εν λόγω απόφασιν, εξεδόθη η υπ' αριθμ. 4/10-12-1958 απόφασις του Πρωτοβαθμίου Συνοδικού Δικαστηρίον απορρίπτουσα την ανακοπήν, επί δε τη εφέσει του καταδικασθέντος εξεδόθη η υπ' αριθμ. 1/14-2-1959 απόφασις του Δευτεροβαθμίον Συνοδ. Δικαστηρίον επικυρούσα την πρωτόδικον τοιαύτην ως και η υπ' αριθμ. 4/5-6-1959 του αυτού επί ανακοπή, επικυρωτική της πρωτοδίκου. Επί τούτοις η ΔΙΣ ηρνήθη να αποστείλη προς το Σ.τ.Ε. τον δικαστικόν φάκελλον του ειρημένου, αιτησαμένου την ακύρωσιν των υπ' αριθμ. 1 και 4 κατά τα άνω καταδικαστινών αποφάσεων, ισχυρισθείσα -και ορθώς- ότι αι αποφάσεις των Εκκλησ. Δικαστηρίων δεν είναι διοικητικού αλλά δικαστικού και δη προεχόντως πνευματικού περιεχομένού, και ως τοιαύται διεκφεύγουσι την κρίσιν του ανωτάτου τούτου Διοικητικού Δικαστηρίου της Χώρας (ΚώΔΙΣ 1959-1961 σ. 316 συνεδρία της 21-1-1960). Σημειωτέον ότι την άποψιν ταύτην επεκύρωσεν επ' εσχάτων διά της υπ' αριθμ. 2800/72 αποφάσεως αυτού και το Σ.τ.Ε. Πρβλ. Α. Μαρίνου: Ο έλεγχος των πράξεων των εκκλησ. αρχών υπό του Σ.τ.Ε.Αθήναι 1973 σ. 35 επ. Ο διαληφθείς Θ.Κ. μοναχός τυγχάνων υπέβαλεν εν έτει 1963 αίτησιν προς την Ι. Σ.εκλιπαρών την επιείκειαν αυτής και την επάνοδον αυτού εις τον του πρεσβυτέρου βαθμόν, της Ι.Σ. αποδεξαμένης, εν τη συνεδρία αυτής της 7-6-1963 τούτο (ΚώΔΙΣ 1962-1964 σ. 198-199) επί τη ελπίδι ότι ούτω κατεφέρετο πλήγμα κατά του παλαιοημερολογιτισμού, ον Ιεράρχης τις εχαρακτήρισεν, ίσως μεθ' υπερβολής τινος, ως «τον υπ' αριθμ. 1 εχθρόν της Εκκλησίας» (ΚώΔΙΣ ένθ' ανωτ, σ. 198 ). Αλλά κατά την επιούσαν συνεδρίαν της 11-6-1963, κατόπιν υποβληθείσης ενστάσεως, η ΔΙΣ ανεκάλεσε την πρόσθεν απόφασιν αυτής διά λόγους σχετιζομένους προς το πρόσωπον του αιτήσαντος (ΚώΔΙΣ ένθ' ανωτ, σ. 209). Ούτος εν συνεχεία προσεχώρησε και αύθις εις τους παλαιοημερολογίτας, παρ' ων είχε καθαιρεθή εν έτει 1958, αλλ' εγένετο υπ' αυτών δεκτός, τελευταίως δε καθηρέθη και αύθις υπ' αυτών.
650. ΚώΔΙΣ 1955-1957 σ. 447.
|
|
|
