|
"ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΙΣ
ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΟΓΙΤΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ
ΚΑΤΑ ΤΕ ΤΗΝ ΓΕΝΕΣΙΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΙΝ ΑΥΤΟΥ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ"
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Κ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΪΔΗ,
† Αρχιεπισκόπου Αθηνών |
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟΝ
ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΟΝ ΩΣ ΠΟΛΙΙΤΙΚΟΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ ΕΙΔΙΚΩΤΕΡΟΝ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ.
1. Τo Ημερολογιακόν ζήτημα επί Μητροπολίτου Αθηνών Μελετίου Μεταξάκη.
Η κήρυξις του Α' Παγκοσμίου πολέμου και η κατακολουθήσασα γενική των Εθνών αταξία και αναστάτωσις, ανέστειλαν, ως εικός, πάσαν περί αλλαγής του ημερολογίου ενέργειαν εκ μέρους των Ορθοδόξων Εκκλησιών(1). Άμα όμως τη λήξει των εχθροπραξιών και τη, κατά το μάλλον ή ήττον, εμπεδώσει της ποθητής ειρήνης, ήρξατο και αύθις ανακινούμενον το θέμα εν Ελλάδι και δη και «παρά την εντονωτάτην εσωτερικήν πολιτικήν αυτής αναταραχήν»(2) τη πρωτοβουλία της Πολιτείας(3), ήτις εξεδήλου την εκ των πραγμάτων ολονέν επιτακτικωτέραν γιγνομένην ανάγκην μεταβολής του ισχύοντος πολιτικού ημερολογίου, προς άρσιν των συναλλακτικών δυσχερειών, ας ενεφάνιζεν «η χρήσις υφ' ήμών του Ιουλιανού ημερολογίου, καθ' ον χρόνον εν Ευρώπη γίνεται χρήσις του Γρηγοριανού»(4), ως ο νέος Μητροπολίτης Αθηνών Μελέτιος ο Μεταξάκης επί Συνόδου ανέφερεν.
Ήδη ττολύς είχε, κατά Μάρτιον 1918, γίνει λόγος εν τη Βουλή των Ελλήνων περί εισαγωγής του Γρrγοριανού Ημερολογίου εν τε τη Ελληνική Πολιτεία και τη Εκκλησία, του τότε Υπουργού επί των Εκκλησιαστικών Δ. Δίγκα τταρασκευάσαντος και το σχετικόν νομοσχέδιον(5). Η πρόθεσις αύτη της Κυρερνήσεως, γνωστή γενομένη, ηνάγκασεν, ως ήτο εττόμενον, την Εκκλησίαν ίνα επιληφθή της μελέτης του Ημερολογιακού, ως ατττομένου του κύκλου της αρμοδιότητος και αυτής(6). Ούτως εν τη υπ' αριθμ. ΛΖ' συνεδρία της Ιεράς Συνόδου της 23-1-1919(7) ο Πρόεδρος αυτής Μητροπολίτης Μελέτιος, ετόνισεν ότι εκ της, εν Ελλάδι, τηρήσεως του Ιουλιανού Ημερολογίου προέρχεται σύγχυσις εις τας ημερομηνίας κατά τας μετ' άλλων κρατών σχέσεις και ανέγνω εμπεριστατωμένον Υπόμνημα του καθηγητού Δ. Αιγινήτου ττερί ημερολογιακής μεταβολής, αναπτύξας εν συνεχεία ευρέως τας εαυτού επί του θέματος απόψεις(8). Κατά τον Μητροττολίτην Μελέτιον «το μόνον πρόσκομμα, όπερ παρουσιάζεται εις το ζήτημα είναι η διάταξις του σχετικού Αποστολικού Κανόνος μη τελείν μετά Ιουδαίων το Πάσχα και μη ττρο της εαρινής ισημερίας μετά Ιουδαίων». Συνεχίζων ο Μητροπολίτης Αθηνών, αφού ετόνισεν αφ' ενός μεν οτι η ως άνω διάταξις εθεσπίσθη εν τη αρχαιότητι επί τω τέλει όπως μη «η Εκκλησία εκφυλισθή εις Ιουδαϊκήν αίρεσιν» αφ' ετέρου δε ότι η μετά ταύτα σημειωθείσα κοινή των Ορθοδόξων Εκκλησιών αντίδρασις κατά της παραδοχής του Γρηγοριανού Ημερολογίου ωφείλετο εις την πρόνοιαν αυτών όπως αττοφύγωσι τας προπαγανδιστικάς τάσεις της Ρώμης, υπεστήριξεν ότι «ευτυχώς σήμερον τα πράγματα εξελίσσονται ούτως, ώστε ένεκα των νέων πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών, γενικώς να γίνηται αντιληπτή η ανάγκη της αποδοχής του Γρηγοριανού ημερολογίου, να μη επηρεάζηται δε η επίλυσις τούτου υπό ττολιτικών λόγων» καίτοι ο ίδιος ανεγνώριζεν ότι «και το Γρηγοριανόν ημερολόγιον δεν είναι ορθόν, τούθ' όπερ και εφείλκυσε την προσοχήν των αρμοδίων, διά τούτο δε και ήρξατο προ πολλού εργασία προς καταρτισμόν επιστημονικώς ακριβούς ημερολογίου(9).
Η Ιερά Σύνοδος, ευρεθείσα προ του μνημονευθέντος Υπομνήματος του είδικού Καθηγητού της Αστρονομίας Δ. Αιγινήτου και της ευνοϊκής εισηγήσεως του Προέδρου αυτής, και μη τrολυπραγμονήσασα επί του θέματος, απεδέξατο πρότασιν του Μητροπολίτου Μελετίου και κατήρτισε Συνοδικήν Επιτροπήν εκ των Σεβ. Δημητριάδος Γερμανού, ως προέδρου, Σεβ. Ναυπακτίας και Ευρυτανίας Αμβροσίου, πανοσιολ. αρχιμανδρίτου Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου και των καθηγητών Εμμ. Ζολώτα και Δ. Αιγινήτου εις ην ανέθετο την «μελέτην και γνωμοδότησιν επί τε του δυνατού της μεταβολής του παρ' ημίν εν ισχύι Ιουλιανού Ημερολογίου, του εν τοιαύτη περιπτώσει ττροτιμητέου και του τρόπου της ενεργείας ετrί του ζητήματος τούτου»(10).
Η Επιτροπή αύτη υπέβαλε τη 20-5-1919 ττρος την Ιεράν Σύνοδον(11) την υπ' άριθμ. 465~14-3-1919 Έκθεσιν αυτής, εν η διελαμβάνετο απόφασις, ληφθείσα κατά πλειοψηφίαν, μειοψηφούντος του καθηγητού Εμμ. Ζολώτα(12), υιοθετούσα την εξής πρότασιν του καθηγητού Δ. Αίγινήτου : «Η Επιτροπή φρονεί ότι η μεταβολή του Ιουλιανού ημερολογίου, μη προσκρούουσα εις δογματικούς και κανονικούς λόγους δύναται να γίνη μετά συνενόησιν μετά πασών των λοιπών Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, ιδίως μετά του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, εις ο και θα ήτο ανάγκη ν' ανατεθή η πρωτοβουλία πάσης σχετικής ενεργείας, υπό τov όρον ουχί της προσχωρήσεως εις το Γρηγοριανόν Ημερολόγιον, αλλά της συντάξεως (συζητήσεως) νέου ημερολογίου, επιστημονικώς μεν ακριβεστέρου, εστερημένου δε και των άλλων ελαττωμάτων των δύο εν ισχύι ημερολογίων του τε Ιουλιανού και του Γρηγοριανού»(13).
Της Εκθέσεως ταύτης επελήφθη η Ι. Σύνοδος εν τη συνεδρία αυτής της 20-5-1919, καθ' ην ανεγνώσθη το πλήρες κείμενον αυτής(14) ομού μετά και ετέρων συναφών εγγράφων(15). Κατά την επακολουθήσασαν επί Συνόδου συζήτησιν ο Μητροπολίτης Μελέτιος επεσήμανεν ιδιαιτέρως το γεγovός, ότι ούτε ο μειοψηφών καθηγητής Εμμ. Ζολώτας εδέχετο ότι η μεταβολή του Ιουλιανού Ημερολογίου ττροσέκρουεν εις δογματικόν ή κανονικόν τι κώλυμα(16), ενώ διά την Εκκλησίαν Ρωσίας, διατελούσαν υπό το ετταναστατικόν καθεστώς των Μττολσεβίκων, ίσχυον αι προς αυτήν εντολαί αυτών. Εκτός τούτου η Ρωσία είχε και το ζήτημα των Ρασκολνίκων(17) οίτινες, εφ' όσον προέβησαν εις αιρέσεις μόνον διά την γενομένην διόρθωσιν τυπογραφικών σφαλμάτων εν τοις λειτουργικοίς βιβλίοις, υπετίθετο ότι πάντως θα ισχυροποιούντο και θα ενισχύοντο, εάν εδίδετο αυτοίς και το επιχείρημα της αλλαγής του ημερολογίου(18). Τελευτών ο μητροπολίτης Μελέτιος συνώψισεν ως εξής τα συμπεράσματα αυτού: «Δεχόμεθα ότι πρέπει να μεταβληθή το ημερολόγιον, ωσαύτως ότι η περί τούτου πρωτοβουλία πρέπει να ττροέλθη εκ του Πατριαρχείου και ότι πρέττει να συμφωνήσουν και αι άλλαι Εκκλησίαι ότι δεν πρέπει να προσχωρήσωμεν, εις το Γρηγοριανόν καθ' ην στιγμήν μάλιστα προετοιμάζεται νέον επιστημονικώς τέλειον ημερολόγιον»(19).
Μετά την εισήγησιν ταύτην του Μητροττολίτου Μελετίου και τη προτάσει αυτού η Ι. Σύνοδος ου μόνον απεδέχθη και ενέκρινε την γνώμην της Επιτροττής, αλλά και τταμψιηφεί απεφάσισεν όπως εις ταύτην προστεθή και τούτο, ότι «εάν η Πολιτεία, μη ελπίζουσα ταχείαν αποπεράτωσιν του νέου επιστημονικού ημερολογίου, αισθανομένη δε αυξανούσας τας δυσχερείας τας σχετικάς, εφ' όσον και όμορα κράτη εδέχθησαν το Γρηγοριανόν, νομίζη ότι δεν δύναται να παραμείνη ις το σήμερον υφιστάμενον ημερολογιακόν καθεστώς, είναι ελευθέρα να δεχθή το Γρηγοριανόν, ως Ευρωπαϊκόν ημερολόγιον, της Εκκλησίας κρατούσης, μέχρι του νέου επιστημονικού ημερολογίου, το Ιουλιανόν»(20).
Η ως άνω πρότασις της Επιτροπής, πρώτον μεν ανεγνώριζεν ότι η τυχόν μεταβολή του Ιουλιανού Ημερολογίου δεν προσέκρουεν εις δογματικά ή κανονικά κωλύματα, επιχειρουμένη όμως υπό της Εκκλησίας θα έδει να γίνη μετά συνεννόησιν μετά και των λοιπών Ορθοδόξων Εκκλησιών, δεύτερον δε απέρριπτε την παραδοχήν του Γρηγοριανού Ημερολογίου ως καταδεδικασμένου εξ εττόψεως ορθοδόξου, προσανατολιζομένη προς την υιοθέτησιν του νέου τελειοτέρου ημερολογίου, προς σύνταξιν του οττοίου ειργάζετο τότε πυρετωδώς ειδική Επιτροπή παρά τη Κοινωνία των Εθνών.
Εν τούτοις, διά της ακολουθησάσης Συνοδικής αποφάσεως: α) ανεγνωρίζετο και βασικώς η ανάγκη μεταβολής του ισχύοντος εν τη Εκκλησία ημερολογίου, ως ελλειπούς, β) εγίνετο δεκτή η δόξα, καθ' ην η τοιαύτη μεταβολή δεν αντέκειτο εις τα δόγματα και τους κανόνας της Εκκλησίας γ) ετίθετο ως η προϋπόθεσις πάσης περαιτέρω ενεργείας η συνεννόησις μετά των λοιπών Ορθοδόξων Εκκλησιών, ιδία δε μετά του Οικουμ. Πατριαρχείου, εις ο κατελίπετο η σχετική πρωτοβουλία, δ) αττεκλείετο η παραδοχή του Γρηγοριανού Ημερολογίου, ε) αλλά παρείχετο τη Ελληνική Πολιτεία έδαφος εύνουν προς εισαγωγήν εις τας εμπορικάς και συναλλακτικάς σχέσεις του Γρηγοριανού Ημερολογίου, ήτοι διευκολύνετο η δημιουργία συγχύσεως διά της ταυτοχρόνου υπάρξεως εν ενι και τω αυτώ Κράτει δύο ημερολογίων(21) και στ) ανεβάλλετο η υπό της Εκκλησίας μεταβολή του ημερολογίου της μέχρι της εξευρέσεως και συντάξεως υπό της Κ.τ.Ε. του αναμενομένου νέου και τελειοτέρου τοιούτου.
Την τοιαύτην απόφασιν αυτής η Ι. Σύνοδος εγνωστοποίησε προς τε το Υπουργείον των Εκκλησιαστικών και το Οικουμενικόν Πατριαρχείον(22), «όπερ ζωηρώς ησχολείτο περί το ζήτημα του ημερολογίου τη αξιώσει και παρακλήσει των Εκκλησιών, ιδίως της ρωσσικής, της σερβικής και της ρωμουνικής, αίτινες εθεώρουν εττείγουσαν εκκλησιαστικήν και κοινωνικήν ανάγκην την διόρθωσιν του ημερολογίου»(23).
Σημειώσεις
1. Εν έτει 1911 η αγία Πατριαρχική Σύνοδος Κων/λεως εiχε συστήσει επιστημονικήν εκ μαθηματικών Επιτροπήν υπό την προεδρίαν του Γ.Λιανοπούλου, προς μελέτην του Ημερολογιακού. Βλ. «Εκκλησ. Κήρυκα » Α' 1911, σ. 155-156.
2. Βασιλείου (Ατέση). Μητροπολίτου πρ. Λήμνου, Η Ιεραρχία της Εκκλησίας τής Ελλάδος από του 1821 μέχρι σήμερον, εν: «Εκκλησιαστικός Φάρος» 1973, σ. 211.
3. Πρβλ. «Εκκλησίαν» 1926 σ. 345. Χρυσοστόμου (Α') Αρχιεπισκόπου Αθηνών..., Ημερολογιακά, Α' 1926 σ. 25. Κ. Δημητρακάκη, Η νομική και κανονική θέσις των παλ/τών εν Ελλάδι, εν: «Δικαστική» 1935 σ. ΙΙ.
4. ΚώΔΙΣ1915-1919 Συνεδρία ΛΞ/23-1-1919 σ. 526.
5. Κ. Δημητρακάκη, ένθ. ανωτ. Χρυσοστόμου (Α') Αρχιεπισκόπου Αθηνών... , Η διόρθωσις... σ. 8-9. Πρβλ. Αρχιμ. Ανθίμου Ρούσσα, ένθ. ανωτ. σ.16.
6. Χρυσοστόμου (Α') Αρχιεπισκόrου Αθηνών, Ημερολογιακά, Α' 1926 σ. 26.
7. Είχε προηγηθή επίσκεψις των Υπουργών Εξωτερικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Α. Διομήδους και Δ. Δίγκα, μετά των καθηγητώυ Δ. Αιγινήτου και Αμ. Αλιβιζάτον, παρά τω Μελετίω προς ανταλλαγήν σκέψεων περί μεταρρυθμίσεως του Ιουλιανού Ημερολογίου επί τη βάσει Υπομνήματος του Δ. Αιγινήτου. Βλ. «Εκκλ. Κήρυκα» 1919 σ. 63.
8. Αναφερόμενος εις το σημείον της επερχομένης συγχύσεως εις τας σχέσεις της Ελλάδος μετ' άλλων Κρατών λόγω της χρήσεως δύο ημερολογίων, ο Μητροπολίτης Μελέτιος παρετήρησεν εν τη συνεδρία ταύτη, ότι «αι σχέσεις αύται εγένοντο ιδία καταφανείς κατά την συνεργασίαν ημών μετά ξένων Κρατών, οπότε και συνέβη πολλάκις σύγχυσις των παρεχομένων διαταγών εις το στράτευμα συνεπεία της διαφοράς του ημερολογίου» Βλ. Αρχιμ: Θ. Στράγκα, ένθ. ανωτ. τ. Β' σ. 853-854. Κατά την άποψιν της Εκκλησίας της Ελλάδος «τας κατά του ισχύοντος ημερολογίου αιτιάσεις ήγειρον έμποροι, τραπεζίται, τοκισταί και λοιποί μεγαλοεπιχειρηματίαι. Αιτία: Διαρροή κερδών λόγω ανισότητος τριμηνιών, εργασίμων ημερών μηνός, εξ ενοικίων κλπ.... Βλ. Εκκλησίας Ελλάδος, Το Ημ.ερολογιακόν ζήτημα... σ. 14.
9. ΚώΔΙΣ ένθ. ανωτ. σ. 526-527, Αρχιμ. Θ. Στράγκα, ένθ. ανωτ. τ. Β' σ. 854.
10. ΚώΔΙΣ ένθ. ανωτ. σ. 527. «Εκκλ. Κήρυξ» 1919 σ. 63.
11. Κατά την συνεδρίαν αυτής υπ' αριθμ. ΞΣΤ'. Η κατά την περίοδον ταύτην Ι.Σ. συνεκροτείτο εκ του Μητροπολίτου Αθηνών Μελετίου, ως Προέδρου και των Σεβ. Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων Ευθυμίου, Ναυπακτίας και Ευρυτανίας Αμβροσίου (του μετέπειτα Φθιώτιδος), Γυθείου και Οιτύλου Διονυσίου (του μετέπειτα Σπάρτης) και Δημητριάδος Γερμανού, παρόντων κατά την εν λόγω συνεδρίαν των τεσσάρων πρώτων.
12. Η διαφωνία του καθηγητού Εμμ. Ζολώτα αφεώρα εις επιφυλάξεις αυτού έναντι του ενδεχομένου κινδύνου της εκμεταλλεύσεως της ημερολογιακής αλλαγής υπό της λατινικής προπαγάνδας εις βάρος της Ορθοδόξου Εκκληαίας και διά το αδύνατον της συνεννοήσεως με το ρωσικόν Πατριαρχείον. Βλ. Χρυσοστόμου (Α' ) Αρχιεπισκόπου Αθηνών... , Ημερολογιακά, Α' 1926 σ. 26. Ο καθηγητής ούτος υπέβαλε κεχωρισμένως τη Ι. Συνόδω την ιδίαν αυτού γνώμην διαλαμβανομένην εν αυτοτελεί κειμένω, υπό ημερομηνίαν 6-3-1919. Βλ. ΚώΔΙΣ 1919-1921 σ. 44.
13. ΚώΔΙΣ, 1919-1921 σ. 44. «Εκκλ. Κήρυξ» 1919 σ. 408-410. «Εκκλησία» 1926 σ. 345. Ανθίμου, Μητροπολίτου Βιζύης, ένθ. ανωτ. σ. 39. Χρυσοστόμου (Α') Αρχιεπισκόπου Αθηνών, Η διόρθωσις...σ. 9. Δ. Κατσή, Ημερολόγιον, εν: ΘΗΕ τ. 6 σ. 49.
14. Το πλήρες κείμενον της εκθέσεως ταύτης έχει ως εξής: «Εν Αθήναις σήμερον τη 6η Μαρτίου 1919 ημέρα Τετάρτη και ώρα, 5 μ.μ. συνήλθεν η υπό της Ιεράς Συνόδου της ΕκκλησΙας της Ελλάδος διορισθείσα επιτροπή αποτελουμένη εκ του Σεβ. Επισκόπου Δημητριάδος κ. Γερμανού, ως Προέδρου, του Σεβ. Ναυπακτίας και Ευρυτανίας κ. Αμβροσίου, του παν. αρχιμ. κ. Χρυσ. Παπαδοπούλου, του κ. Ε. Ζολώτα και του κ. Δ. Αιγινήτου καθηγητήν του Εθν. Πανεπιστημίου, ως μελών, προς μελέτην και γνωμοδότησιν επί τε του δυνατού της μεταβολής του παρ' ημίν εν ισχύι Ιουλιακού ημερολογίου, του εν τοιαύτη περιπτώσει προτιμητέου και του τρόπου της ενεργείας επί του ζητήματος τούτου, εν τή συνήθει των Συνεδριών της Ι. Συνόδου αιθούση εις δευτέραν συνεδρίαν προς συνέχειαν των σκέψεων αυτής, καθ' ην αλληλοδιαδόχως τα μέλη της Επιτροπής εξέθεσαν τας εαυτών γνώμας. Μετά την λήξιν των συζητήσεων υπεβλήθησαν δύο προτάσεις, ων η μεν πρώτη υποβληθείσα υπό του κ. Εμμ. Ζολώτα και έχουσα ως ακολούθως «Δι' όσων είπον μέχρι τούδε εννοώ ότι πρέπει ν' αναβληθή πάσα υπό της Εκκλησίας ημών περί μεταβολής του ημερολογίου σκέψις, μέχρις ότου καθορισθή ο πολιτικός και εκκλησιαστικός ημών ορίζων, ο ελπίζομεν να συμβή προσεχώς και τότε η Εκκλησία αρμοδίως ενεργούσα διά της συνεννοήσεως μετά των άλλων Εκκλησιαστικών Αρχών δυνηθή προσηκόντως ν' αποφασίση, και την απόφασιν αυτής επιβάλη εις όλον το απανταχού της Εκκλησίας πλήρωμα» η πρότασις αύτη κατεψηφίσθη υπό της πλειοψηφίας, ήτοι του Σεβ. Επισκόπου Ναυπακτίας και Ευρυτανίας κ. Αμβροσίου και των καθηγητών κ.κ. παν. αρχιμ. Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου και Δημ. Αιγινήτου, υπερψηφισθείσα υπό του υποβαλόντος ταύτην κ. Εμμ. Ζολώτα και του Σεβ. Επισκόπου Δημητριάδος κ. Γερμανού. Η δε δευτέρα υπό του κ. Δημ. Αιγινήτου και έχουσα ούτω: «Η Επιτροπή φρονεί, ότι η μεταβολή του Ιουλιανού ημερολογίου, μη προσκρούουσα εις δογματικούς και κανονικούς λόγους, δύναται να γίνη μετά συνεννόησιν μετά πασών των λοιπών Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, ιδίως μετά του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κων/λεως, εις ο και θα ήτο ανάγκη ν' ανατεθή η πρωτοβουλία πάσης ενεργείας, υπό τον όρον ουχί της προσχωρήσεως .εις το Γρηγοριανόν ημερολόγιον, αλλά της συντάξεως νέου ημερολογίου επιστημονικώς μεν ακριβεστέρου, εστερημένου δε και των άλλων ελαττωμάτων των δύο εν ισχύι ημερολογίων, του τε Ιουλιανού και του Γρηγοριανού» εγένετο δεκτή υφ' ολοκλήρου της Επιτροπής, πλην του κ. Ζολώτα, εμμένοντος εις την αρχικώς διατυπωθείσαν γνώμην του. Μεθ' ο η συνεδρία ελύθη, ανατεθέντος εις τον Σεβ. Επίσκοπον Δημητριάδος να υποβάλη τα σχετικά εις την Ι. Σύνοδον» Βλ. Ανθίμου, Μητροπολίτου Βίζύης, ένθ. ανωτ. σ. 38-39.
15. Ταύτα ήσαν α) το ύτ' άριθμ. 1061 έγγραφον του αναπληρωτού Τοποτηρητού του Οικουμενικού Θρόνου Μητροπολίτου Καισαρείας Νικολάου; δι' ου εζητείτο αντίγραφον του Υτroμνήματος του καθηγητού Αιγινήτου μετά του σχετικού προς το ημερολογιακόν ζήτημα συμπεράσματος της Εκκλησίας της Ελλάδος, και β) έγγραφον του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, υποδέικνύοντος τω Υπουργείω των Εκκλησιαστικών «την ανάγκην της επιλύσεως του ζητήματος του ημερολογίου, προς αποφυγήν της εμπορικής βλάβης; ήτις επέρχεται ως έχει τούτο σήμερον και καθ' ην στιγμήν τα πέριξ Βαλκανικά Κράτη εδέχθησαν ήδη το Γρηγοριανόν» Βλ. ΚώΔΙΣ, 1919-1921 σ. 44.
16. ΚώΔΙΣ, 1919-1921 σ. 45.
17. Περί του κινήματος των Ρασκολνίκων βλ. Βλ. Φειδά, Επίτομος Εκκλ. Ιστορία της Ρωσίας απ' αρχής μέχρι σήμερον. Αθήναι 1967 σ. 151 έπ.
18. ΚώΔΙΣ, 1919-1921 σ. 45. Αρχιμ. Θ. Στράγκα, ένθ. ανωτ. τ. Β' σ.855. Εν επιστολή αυτού από 21-1-1919 προς το Οικουμ. Πατριαρχείον ο Πατριάρχης Μόσχας Τύχων, γνωστοποιών την εν τοις πολιτικοίς εισαγωγήν του Γρηγοριανού ημερολογίου, εξέθετε τας δυσχερείας, εφ' ων προσέκρουεν η ρωσική Εκκλησία τηροϋσα το Ιουλιανόν ημερολόγιον, και ανέφερεν ότι ηναγκάσθη αύτη τω 1917, να επιτρέψη τοις ορθοδόξοις Φιλλανδοίς την παραδοχήν του νέου τούτου ημερολογίου, επισημαίνων ότι εις παρομοίαν θέσιν θα ευρεθώσι μετ' ου πολύ ου μόνον oι μειονοτικοί ορθόδοξοι εν Πολωνία, Λιθουανία, Λεττονία και Εσθονία αλλά και οι εν αυτή τη Ρωσία, ζώντες, εφ' ω και εξητείτο ίνα παρασχεθή ελευθερία εκάστη επί μέρους Αυτοκεφάλω Εκκλησία όπως «εάν θεωρήση τούτο αναγκαίον εκλέξη δι' εαυτήν την εν μέρει ή εν όλω άποδοχήν του Γρηγοριανού Ημερολογίου χωρίς αύτη ή εκείνη η λύσις να θεωρηθή ως αφορμή προς ρήξιν της Εκκλησιαστικής κοινωνίας». Βλ. Καλλινίκου, Μητροπολίτου Κυζίκου, Το Πάσχα, εν:«Ορθοδοξία» 1926 σ: 512.
19. ΚώΔΙΣ, 1919-1921 σ. 45.
20. ΚώΔΙΣ, 1919-1921 σ. 45. Ανθίμου, Μητροπολίτου Βιζύης, ένθ. ανωτ. σ. 39-40. Χρυσοστόμου (Α') Αρχιεπισκόπου 'Αθηνών... Η διόρθωσις ... σ. 10. Γρ. Ευστρατιάδου, ένθ. ανωτ. σ. 16. Αρχιμ, Θ. Στράγκα, ένθ. ανωτ. τ. Β' σ. 856.
21. Ο παλαιοημερολογίτης Γρ. Ευστρατιάδης, αντικρούων το εν μεταγενεστέρα φάσει του ζητήματος προταθέν ισχυρώς επιχείρημα, καθ' ο την ημερολογιακήν μεταβολήν κατέστησεν αναγκαίαν και αναττόφευκτον η επελθούσα σύγχυσις εκ της χρήσεως δύο ημερολογίων, παρατηρεί ότι η Ι. Σύνοδος του έτους 1919 έκρινεν ότι ήτο κάλλιστα δυνατή η συνύπαρξις των δύο τούτων ημερολογίων, διά τούτο δε και προέβη εις την σχετικήν εισήγησιν. Αλλ' είναι προφανές ότι η τοιαύτη σύγχυσις εγένετο αισθητή ότε η Πολιτεία εισήγαγε δι' εαυτήν το Γρηγοριανόν Ημερολόγιον και η Εκκλησία εξηκολούθει τηρούσα το Ιουλιανόν.
22. ΚώΔΙΣ, 1919-1921 σ. 45. «Εκκλ. Κήρυξ» 1919 σ. 40.
23. Χρυσοστόμου (Α') Αρχιεπισκόπου Αθηνών..., Η διόρθωσις ... σ.10.
|
|
|
