|
Κεντρική σελίδα αφιερώματος | Προηγούμενη σελίδα
ΒΑΣ. Χ. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ
Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ
Ἀπὸ «Θρησκευτικὴ καὶ Ἠθικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία», τόμ. 2ος, Ἀθῆναι 1963.
Πληροφορίαι ἐκ τῶν Ἀποκρύφων.
Εὐαγγέλιον [Ἀνδρέου]. Τούτου δὲν περισώζεται οὐδὲν ἀντίγραφον, ἀλλὰ πιθανῶς τὸ περιεχόμενον εἶναι ὅμοιον πρὸς τὸ τοῦ αἱρετικοῦ δοκητοῦ Λευκίου ἔργον «Πράξεις καὶ περίοδοι» τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου, περὶ οὗ γίνεται λόγος κατωτέρω. Εἶναι δὲ γνωστόν, διότι ἀναφέρεται τὸ ὄνομα τοῦ ἀποκρύφου τούτου Εὐαγγελίου εἰς τὸν κατάλογον τῶν ἀποκρύφων εὐαγγελίων, τὰ ὁποῖα καταδικάζει τὸ περίφημον Decretum Gelasianum. Tὸ διάταγμα τοῦτο τοῦ πάπα Γελασίου—ἔργον τοῦ ΣΤ' αἰῶνος—ἐν τῷ ε' κεφαλαίῳ πραγματεύεται περὶ τῶν κανονικῶν καὶ ἀποκρύφων βιβλίων.
Πράξεις. Τὸ ἀπόκρυφον τοῦτο βιβλίον, φέρον τὴν ἐπιγραφὴν «Πράξεις καὶ μαρτύριον τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου», συνεγράφη ὑπὸ τοῦ αἱρετικοῦ Λευκίου, διὰ τοῦτο ἐχρησιμοποιεῖτο μετὰ πολλῆς ἐπιφυλάξεως ὑπὸ τῶν ἀρχαίων. Ὁ Λεύκιος οὗτος, ἀνήκων εἰς τὰς γνωστικὰς αἱρέσεις, ἠσχολήθη ἰδιαιτέρως μὲ τὴν δρᾶσιν τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου, ἥν ὅμως ἔχει κατὰ τοιοῦτον μυθιστορηματικὸν τρόπον συνθέσει, ὥστε εἶναι ἀδύνατον νὰ διακρίνη τις, ποῖα ἐκ τῶν ἀναφερομένων γεγονότων εἶναι ἀληθινὴ παράδοσις. Οὕτω δὲν δυνάμεθα νὰ εἴπωμεν ἂν εἶναι ἀληθινὴ ἡ ἐν τῷ ἀνωτέρῳ ἀποκρύφῳ περιεχομένη ἐγκύκλιος τῶν ἐν Ἀχαΐᾳ πρεσβυτέρων περὶ τοῦ ἐνδόξου τέλους τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου. Τὸ θέμα τοῦτο τῆς ἀξίας τῶν ἔργων τοῦ Λευκίου διαπραγματεύονται ἐκτενῶς ὁ Lipsius (Apokryphen Apostelgeschichten, I, σ. 543-622), ὁ βολλανδιστὴς συγγραφεὺς Bonnet (Analecta Bollandiana, XIII, σ. 309-378) καὶ ὁ Tischendorf (Acta Apostolorum apocrypha, Λειψία 1851).
Ἀνδρέου καὶ Ματθείου Πράξεις. Τούτου ἡ πλήρης ἐπιγραφὴ εἶναι «Πράξεις Ἀνδρέου καὶ Ματθείου εἰς τὴν πόλιν τῶν ἀνθρωποφάγων». Καὶ τοῦ ἀποκρύφου τούτου συγγραφεὺς εἶναι ὁ Λεύκιος, καὶ εἰς τοῦτο ἐστηρίχθη ὁ κατὰ τὸν Ι’ αἰῶνα ἀκμάσας μοναχὸς Ἐπιφάνιος κατὰ τὴν συγγραφὴν τοῦ ἔργου του «Περὶ τοῦ βίου, τῶν πράξεων καὶ τῆς τελευτῆς τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου» περιληφθέντος εἰς PG 120, 216-260. Κατὰ τὰ ἀπόκρυφα ταῦτα, ὁ Ἀνδρέας κατὰ τὰς περιοδείας του ἀνὰ τὸν Πόντον μετέβη καὶ εἰς τὴν Σινώπην, ἧς οἱ κάτοικοι ἦσαν τόσον ἀνήμεροι εἰς τὸ ἦθος, ὥστε ἐθεωροῦντο ὑπὸ τῶν γειτόνων ὡς ἀνθρωποφάγοι. Τὸ κήρυγμα ἐν ἀρχῇ δὲν εἶχε μεγάλα ἀποτελέσματα καὶ ἐπὶ πλέον συνελήφθη καὶ ἐφυλακίσθη ὁ συνοδεύων τὸν Ἅγιον Ἀνδρέαν Ματθείας, ἵνα καταβροχθισθῇ. Ὁ Ἀνδρέας ἀποφυλακίζει αὐτὸν διὰ θαύματος καὶ φεύγει μετ' αὐτοῦ καὶ τῶν ἄλλων συνεργατῶν του διὰ νὰ κηρύξῃ τὸ Εὐαγγέλιον εἰς ἄλλα μέρη. Κατὰ τὴν δευτέραν ἐπίσκεψιν εἰς Σινώπην συλλαμβάνεται ὑπὸ τῶν κατοίκων της ὁ Ἀνδρέας καὶ ὑφίσταται ἀνήκουστα μαρτύρια ὑπ' αὐτῶν, διότι εἶχεν ἀποφυλακίσει τὸν Ματθείαν. Ἀλλ' ὁ Ἅγιος ἔμεινεν ἀκλόνητος εἰς τὴν ἐμπιστοσύνην του πρὸς τὸν Χριστὸν λέγων: «Μὴ ἐγκαταλείπῃς με, Κύριέ μου, Ἰησοῦ Χριστέ, ἐγὼ γὰρ γινώσκω, ὅτι οὐκ εἶ μακρὰν τῶν δούλων σου» (Πράξεις Ἀνδρέου καὶ Ματθ. 25, σ. 158, παρὰ Παν. Τρεμπέλα, «Ὁ Ἀπόστολος Ἀνδρέας», 1956, σ. 22). Πράγματι ὁ Κύριος ἔστειλε τρομερὸν κατακλυσμὸν εἰς τὴν πόλιν, ὥστε οἱ Σινωπεῖς συνῆλθον καὶ μετενόησαν δι' ὅσα ἀπετόλμησαν κατὰ τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου, ὅστις συνεχώρησεν αὐτοὺς καὶ δεηθεὶς τῷ Ὑψίστῳ, ἐγένετο αἴτιος νὰ καταπαύση ὁ κατακλυσμός. Μετὰ τὸ θαῦμα πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς τὸ Εὐαγγέλιον.
Πράξεις καὶ Περίοδοι ἐγκωμίῳ συμπεπλεγμέναι. Ἄλλο ἀπόκρυφον βιβλίον, ἐκδοθὲν ὑπὸ τοῦ Bonnet καὶ ὅμοιον κατὰ τὸ περιεχόμενον πρὸς τὸ προηγούμενον. Ὑπὸ τοῦ Bonnet ἐδημοσιεύθη καὶ «Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου». Ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ περιεχομένου τῶν Πράξεων Ἀνδρέου καὶ Ματθείου ἔχομεν καὶ Πράξεις τοῦ Ἀνδρέου εἰς τὴν κοπτικὴν καὶ τὴν αἰθιοπικὴν γλῶσσαν, ἐν ταῖς ὁποίαις μετὰ τοῦ Ἀνδρέου παρουσιάζονται συνεργαζόμενοι καὶ ὁ Ἀπ. Βαρθολομαῖος καὶ ὁ Ἀπ. Παῦλος. Τοῦ τελευταίου ἀποκρύφου βιβλίου μόνον ἀποσπάσματα περισώζονται εἰς τὴν κοπτικὴν γλώσσαν.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Τὰ μνημονευθέντα ἔργα τῶν Tischendorf, Lipsius καὶ Bonnet. Στεφάνου Θωμοπούλου, Ἀπόστολος Ἀνδρέας, 1899. Παν. Τρεμπέλα, Ὁ Ἀπόστολος Ἀνδρέας, 1956. Ε. Ηοlweck, A biographical Dictionary of the Saints. P. Peterson, Andrew, Brother of Simon Peter, His History and his Legends, Leyden, 1958 (Brill.). F. Dvornik, The Idea of Apostolicity in Byzantion and the Legend of the Apostle Andrew, Dumbarton Oaks Studies, IV, Cambridge Mass., 1958.
Κεντρική σελίδα αφιερώματος | Προηγούμενη σελίδα
|
